Dział
Drzewa i krzewy
Ilość znalezionych haseł: 77
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Spraea) rodzaj z rodziny różowatych (Rosaceae) i podrodziny tawułowych (Spireoideae) obejmujący około 100 gatunków na półkuli północnej. W Polsce dwa gatunki dziko rosnące. Tawuła wierzbolistna, bawolina (Spraea salicifolia L.). Krzew do 2 m wysokości o sztywnych i wyprostowanych gałęziach, z podziemnymi rozłogami. Liście wąskoeliptyczne lub lancetowate do 8 cm długości brzegiem piłkowane, obustronnie nagie. Kwiaty różowe w gęstych szczytowych wiechach ukazują się od czerwca do sierpnia. Gatunek o porozrywanym zasięgu euroazjatyckim. W Polsce występuje tylko w Puszczy Sandomierskiej i na południowej Lubelszczyźnie, zwykle na siedliskach wilgotnych, nad brzegami wód, na łąkach oraz w lasach z olszą czarną. Tawuła średnia (Spraea media Schmidt). Szeroko rozrastający się krzew o wysokości do 1,5 m. Liście eliptyczne i wydłużone, do 2,5 cm długosci, od połowy ku szczytowi blaszki wcinano-piłkowane, na pędach kwiatowych często całobrzegie. Kwiaty białe w baldachogronach. Owoce (mieszki) owłosione. Gatunek eurosyberyjski, szeroko rozprzestrzeniony w Azji. Obecnie na terenie Polski znane są stanowiska w Pieninach i Bieszczadach (skaliste grzbiety, stoki i zbocza).
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Populus) rodzaj z rodziny wierzbowatych (Salicaceae) obejmujący 35-40 gatunków w Eurazji i Ameryce Północnej. W Polsce 4 gatunki. Topola biała (Populus alba L.). Drzewo do 40 m wysokości. Korowina u młodych drzew oraz na konarach i gałęziach cienka, gładka, zielonoszara lub szarobiała, u okazów starszych – w dolnej części gruba, podłużnie spękana, ciemna, czasami prawie czarna. Młode pędy, zwłaszcza odroślowe i pąki pokryte szarobiałym kutnerem. Pąki kwiatowe, zwłaszcza męskie, wyraźnie większe od pąków liściowych. Liście o zmiennym kształcie i wielkości: na długopędach większe niż na krótkopędach, zwykle 3- lub 5-klapowe, obficie pokryte białym kutnerem, który zanika na stronie górnej, a trwale utrzymuje się na stronie dolnej. Liście krótkopędów okrągławe, eliptyczne lub jajowate, na brzegu nierównomiernie, grubo ząbkowane, początkowo pokryte gęstym kutnerem, później łysiejące lecz zachowujące srebrzyste, metaliczne zabarwienie pod spodem. Kwitnie przed rozwojem liści zwykle na przełomie marca i kwietnia. Występowanie – Eurazja i północna Afryka, od Maroka i Hiszpanii przez środkową Europę, kraje śródziemnomorskie, Bałkany, Kaukaz, Azję Mniejszą po Himalaje i Mongolię. W Polsce na całym obszarze, głównie w dolinach rzek (Wisły, Odry, Bugu, Sanu). Siedliska aluwialne w strefie corocznych zalewów. Zbiorowiska łęgów wierzbowo-topolowych (gatunek lasotwórczy) i łęgów wiązowo-jesionowych (gatunek domieszkowy). Z powodu recesji nadrzecznych lasów łęgowych topola biała należy do drzew stosunkowo rzadkich i zanikających na stanowiskach naturalnych. Topola osika (Populus tremula L.) Drzewo do 30 m wysokości. Korowina młodych pni zielonkawoszara i gładka, u starszych drzew w dolnej części ciemnoszara i podłużnie spękana. Długopędy okrągłe, tylko w młodości nieznacznie owłosione, później nagie, zielonkawoszare lub oliwkowozielone, błuszczące. Pąki liściowe ostrokończyste, kasztanowatobrązowe, nagie, przed rozwojem lepkie. Pąki kwiatowe większe od liściowych, kuliste, u okazów żeńskich mniejsze niż u męskich. Liście na silnych długopędach odroślowych duże, sercowate lub trójkątno-jajowate, na wierzchołku zaostrzone, w nasadzie sercowate, o brzegu piłkowano-ząbkowanym. Blaszki pod spodem miękko owłosione. Liście krótkopędów okrągłe, jajowate lub okrągłorombowate, 3-10 cm długości, na wierzchołku zwykle zaokrąglone, brzegiem grubo zatokowo karbowanopiłkowane. Blaszki początkowo nieznacznie owłosione, później całkiem nagie, z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, pod spodem jaśniejsze i matowe. Ogonki silnie bocznie spłaszczone, wiotkie, często dłuższe od blaszki. Kwitnie najwcześniej ze wszystkich topoli, zwykle w końcu marca lub na początku kwietnia. Występowanie – najszerszy zasięg wśród topól, obejmujący całą Europę, północną część Afryki oraz zachodnią, środkową i północno-wschodnią Azję, po Daleki Wschód, Mandżurię i północną Koreę. Na południu zasięgu gatunek górski (do 2100 m n.p.m. w Alpach), na północy przekracza koło podbiegunowe i sięga granicy lasu oraz tundry. Występuje w bardzo różnych warunkach klimatycznych i glebowych. W północnej części zasięgu europejskiego ważne drzewo lasotwórcze, u nas z reguły domieszka w borach mieszanych sosnowo-dębowych oraz w ubogich dąbrowach. Roślina pionierska często pojawiająca się na porębach, pożarzyskach i nieużytkach porolnych i poprzemysłowych. Topola szara [Populus×canescens (Aiton) Sm] – mieszaniec Populus alba L. × Populus tremula L. Drzewo do 30 m wysokości zwykle bardziej podobne do topoli białej niż do osiki, jednak pod względem niektórych cech bardzo zmienne. Liście długopędów słabiej klapowane niż u topoli białej i pokryte od spodu pajęczynowato szarym, a nie białym, kutnerem. Liście krótkopędów tylko w młodości pokryte kutnerem, później nagie. Mieszaniec spotykany w miejscach występowania topoli białej i osiki, szczególnie częsty w krajach bałkańskich oraz w Europie Zachodniej. W Polsce występuje przede wszystkim w dolinach: Wisły, Bugu, Sanu, Warty i Odry a dość rzadko poza dolinami w lasach. Pod względem wymagań siedliskowych topola szara jest zbliżona do topoli białej, lecz ma mniejsze wymagajania w stosunku do żyzności gleby. Topla czarna (Populus nigra L.). Drzewo do 35 m wysokości. Korowina młodych pni żółtawoszara lub szarobiała, w pierwszych latach gładka, później pęka i ciemnieje, u starych okazów gruba, głęboko spękana i ciemna. Pnie często pokryte guzowatymi naroślami z licznymi pąkami śpiącymi (cecha, która odróżnia topolę czarną od innych pokrewnych gatunków i mieszańców, jakie częste są w uprawie). Długopędy na przekroju poprzecznym koliste (bez podłużnych żeber, charakterystycznych dla amerykańskich topól czarnych i ich mieszańców z europejską topolą czarną) żółtawoszare, z odcieniem zielonkawym, lekko połyskujące, nagie. Pąki wąskostożkowate, brązowe, pokryte kroplami zakrzepłego balsamu, kwiatowe osadzone na krótkopędach lub u nasady długopędów, większe od liściowych i charakterystycznie odgięte od pędu. Liście silnych pędów odroślowych, szerokotrójkątne, w nasadzie zwykle proste lub szerokoklinowate. Liście krótkopędów najczęściej deltoidowate z długo wyciągniętym, ostrym wierzchołkiem i klinowatą nasadą. Kwitnie przed rozwojem liści, zwykle w połowie kwietnia. Występowanie – zachodnia, środkowa, południowa i wschodnia Europa, północno-zachodnia Afryka oraz zachodnia Azja (Kaukaz, Azja Mniejsza i zachodnia Syberia). W Polsce na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Gatunek rzadki na Pomorzu Zachodnim i regionach północno-wschodnich. Typowy składnik nadrzecznych łęgów wierzbowo-topolowych, których fragmenty zachowały się przede wszystkim w dolinie Wisły, Odry, Sanu, Bugu i Narwi. W uprawie częsta jest odmiana włoska topoli czarnej Populus nigra L. ‘Italica’ o wąskiej i zwartej, wrzecionowatej koronie oraz charakterystycznych deskowatych przyporach u nasady pnia. Powstała ona prawdopodobnie na przełomie XVII i XVIII wieku we Włoszech, skąd została rozpowszechniona w całej Europie. Drzewa tej odmiany mają płeć męską. Spotykane czasami okazy żeńskie są zapewne mieszańcami topoli włoskiej z typową topolą czarną.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Euonymus) rodzaj z rodziny dławiszowatych (Celastraceae) liczący około 180 gatunków w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji środkowej Afryce i Australii. W Polsce dwa gatunki. Trzmielina pospolita (Euonymus europaeus L.). Krzew lub niskie drzewko do 10 m wysokości. Gałązki w pierwszych latach zielone, na słońcu zaczerwienione lub brązowawe. Bujne pędy, zwłaszcza odroślowe, 4-kanciaste, często z 4 listewkami korkowymi na kantach. Pąki przesunięte w węzłach o łuskach zielonych z ciemnymi brzegami. Liście jajowatoeliptyczne lub eliptyczne, 3-8 cm długości, na wierzchołku zaostrzone, u nasady klinowate, brzegiem karbowanopiłkowane. Kwiaty drobne, żółtawozielone. Owoce (torebki) 4-komorowe, różowe lub czerwone. Nasiona białe, całkowicie otoczone pomarańczowymi osnówkami. Występowanie – prawie cała zachodnia, środkowa i południowa Europa oraz zachodnia Azja (Azja Mniejsza, Kaukaz i Krym). W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 900 m n.p.m. (Bieszczady). Siedliska żyzne, świeże, rzadziej wilgotne. Gatunek podszytowy, występujący najczęściej w grądach, buczynach i lasach łęgowych. Częsty składnik zarośli krzewiastych, między innymi z dereniem świdwą Cornus sanguinea (zwykle na siedliskach łęgowych) oraz z leszczyną pospolitą Corylus avellana (zazwyczaj na siedliskach grądów). Trzmielina brodawkowata (Euonymus verrucosus Scop.) Krzew do 2 m wysokości. Pędy cienkie, obłe, bez listewek korkowych, zielone, gęsto pokryte silnie wypukłymi, ciemnymi brodawkami. Pąki małe, stożkowate, lekko odchylone od pędu. Łuski zielone, brązowo obrzeżone. Liście nakrzyżległe, jajowate lub wąskoeliptyczne, 3-6 cm długości, na wierzchołku zaostrzone, brzegiem drobno piłkowane. Ogonki krótkie, do ok. 5 mm długości. Kwiaty drobne, brunatne, na bardzo cienkiej i dość długiej szypułce. Owoce (torebki) 4-komorowe, różowe lub żółtawoczerwone. Nasiona czarne, tylko częściowo okryte pomarańczowoczerwonymi osnówkami. Występowanie – wschodnia i południowo-wschodnia Europa oraz Azja Mniejsza i Kaukaz. W Polsce jeden z nielicznych gatunków osiągających zachodnią granicę zasięgu. Pospolicie występuje na wschód od Wisły, brak go natomiast na znacznej części Pomorza Zachodniego oraz niemal w całej Wielkopolsce i na Śląsku. Siedliska średnio żyzne i żyzne, często gleby wapienne. Lasy liściaste, głównie grądy oraz bory mieszane, a także zarośla kserotermiczne na skałkach wapiennych i płytkich lessach.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Daphne) rodzaj z rodziny wawrzynkowatych (Thymeleaceae) obejmujący około 50 gatunków w Europie i Azji. Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.). Krzew do 2 m wysokości. Pąki liściowe małe, wąskojajowate, skupione na wierzchołkach pędów, kwiatowe większe, szerokojajowate, ustawione prawie pod kątem prostym wzdłuż zeszłorocznych pędów. Liście wąskoodwrotniejajowate, całobrzegie i nagie. Dolna strona blaszki jaśniejsza od górnej. Kwiaty różowe, zgrupowane zwykle po 3, silnie pachnące; ukazują przed rozwojem liści, bardzo wcześnie, czasami nawet w lutym, zwykle w marcu lub na początku kwietnia. Owoce (pestkowce) kuliste o szkarłatnym zabarwieniu. Liście, pędy i owoce trujące. Występowanie – prawie cała Europa (z wyjątkiem północnych krańców Skandynawii, północnych rejonów Wysp Brytyjskich, Portugalii i niemal całej Hiszpanii) oraz zachodnia Syberia, Azja Mniejsza i Kaukaz. W górach do 2400 m n.p.m. (Alpy). W Polsce na całym obszarze, od poziomu morza po piętro subalpejskie. Najwyższe stanowisko na wys. 1550 m n.p.m. (Babia Góra). Siedliska żyznych, zwłaszcza wilgotnych lasów liściastych. Grądy, buczyny, łęgi jesionowo-olszowe. Roślina chroniona. W. główkowy (D. cneorum L.). Zawsze zielona, niska krzewinka, osiągająca wysokość do 50 cm. Liście skórzaste i błyszczące, nagie, lancetowate o długości do 2 cm. Kwiaty różowe o silnym zapachu zebrane w szczytowe, gęste główki, rozwijają się w maju, czerwcu, a niekiedy w sierpniu. Owoce żółtawobrązowe. Gatunek występujący na wyżynnych obszarach środkowej i południowej Europy. W Polsce kilkanaście stanowisk (niektórych ostatnio nie udało się potwierdzić) w większości skupionych na Wyżynie Sandomierskiej i w Kotlinie Sandomierskiej. Widne bory sosnowe i murawy ciepłolubne. Roślina pod ochroną.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Ulmus) rodzaj z rodziny wiązowatych (Ulmaceae) liczący 18 gatunków na półkuli północnej. W Polsce 3 gatunki. Wiąz górski (Ulmus glabra Huds.) – wiąz górski. Drzewo do 40 m wysokości. Pędy dość grube, ciemnoszare, gęsto pokryte szarymi włoskami. Pąki ciemnobrązowe lub czarne, owłosione, kwiatowe kuliste, liściowe stożkowate i zaostrzone. Liście 8-16 cm długości, odwrotniejajowate lub eliptyczne, w nasadzie lekko niesymetryczne, krótkoogonkowe, na brzegach podwójnie piłkowane. Blaszki z wierzchu ciemnozielone i szorstkie, pod spodem jaśniejsze i miękko owłosione, z kępkami włosków w kątach nerwów; często w górnej części rozszerzone i klapowane. Znamiona słupków czerwone. Owoce (oskrzydlone orzeszki) odwrotniejajowate, duże, do 3,5 cm średnicy, siedzące; orzeszki osadzone w środku skrzydełek. Występowanie – prawie cała Europa, bez północno-wschodnich rejonów Skandynawii i zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego, a także Kaukaz, Turcja i północny Iran. W górach Europy do 1300 m n.p.m. (Alpy). W Polsce na całym obszarze, do 1200 m n.p.m. (Tatry). Siedliska żyznych lasów liściastych. Grądy oraz łęgi wiązowo-jesionowe i jesionowo-olszowe. Wiąz szypułkowy, limak (Ulmus laevis Pall.). Drzewo do 40 m wysokosci. Pnie u nasady często deskowato rozszerzone. Pędy cienkie, zygzakowate, brązowe, młode zwykle owłosione. Pąki liściowe małe, wąskostożkowate, kwiatowe duże, jajowate; jedne i drugie zaostrzone. Łuski pąków dwubarwne, jasnobrązowe z ciemnobrązowym obrzeżeniem. Liście do 15 cm długości, eliptyczne lub jajowate, u nasady mocno niesymetryczne, na brzegach podwójnie piłkowane. Ogonki do 6 mm długości. Blaszki z wierzchu gładkie, pod spodem miękko owłosione. Znamiona słupków białe. Owoce okrągłe, małe do 1,5 cm średnicy, wiszące na długich i cienkich szypułkach. Skrzydełka na brzegach orzęsione. Orzeszki osadzone w środku skrzydełek. Występowanie – Europa – od środkowej Francji po Ural, bez rejonów najbardziej północnych i południowych. W Polsce na całym niżu, w górach rzadko, do 700 m n.p.m. Siedliska żyzne i wilgotne. Lasy łęgowe, często na terenach zalewanych w dolinach rzecznych – łęgi wiązowo-jesionowe. Wiąz polny (Ulmus minor Mill. em. Richens). Drzewo do 30 m wysokości. Pędy cienkie, zygzakowate, często zwisające, czasami z listewkami korkowymi, czerwonawobrązowe lub żółtawobrązowe, zwykle nagie lub z rzadkimi, pojednyczymi włoskami. Pąki liściowe stożkowate, ostro zakończone i mocno odchylone od pędu; kwiatowe kuliste i lekko spłaszczone. Łuski pąków jednobarwne, ciemnobrązowe, na brzegach orzęsione szarymi włoskami. Liście eliptyczne lub odwrotniejajowate, u nasady klinowate i słabo niesymetryczne, na brzegach pojedynczo lub podwójnie piłkowane. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, błyszczące i nagie, pod spodem jaśniejsze z kępkami włosków w kątach nerwów. Znamiona słupków białe. Owoce odwrotniejajowate, osadzone na krótkich szypułkach. Orzeszki przesunięte w kierunku wycięcia skrzydełek. Występowanie – środkowa i południowa Europa, północna Afryka oraz południowo-zachodnia Azja. W górach do 2100 m n.p.m. (Elbrus w północnym Iranie). W Polsce dość pospolicie na całym niżu, w górach rzadko, do ok. 700 m n.p.m. Siedliska żyzne, świeże i wilgotne. Grądy, łęgi wiązowo-jesionowe oraz mezofilne zarośla na stanowiskach nasłonecznionych, często na skarpach i zboczach dolin rzecznych.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Salix) rodzaj z rodziny wierzbowatych (Salicaceae) obejmujący około 400 gatunków w strefach klimatu chłodnego i umiarkowanego półkuli północnej. W Polsce 26 gatunków oraz liczne taksony o mieszańcowym pochodzeniu opisywane w randze gatunku. Tu omówiono najpospolitsze z polskich wierzb oraz te, które podlegają u nas ochronie. Wierzba biała (Salix alba L.). Drzewo do 30 m wysokości. Gałązki długie, u starszych okazów zwisające. Młode pędy jasnobrunatne lub żółtawe, owłosione. Liście lancetowate do 10 cm długości, na wierzchołku zaostrzone, na brzegach piłkowane, początkowo obustronnie jedwabiście owłosione, później z owłosieniem tylko na dolnej stronie, która ponadto jest szarozielona i jaśniejsza od wyraźnie ciemnozielonej i delikatnie połyskującej strony górnej. Kwitnie równocześnie z rozwojem liści w kwietniu i maju. Występowanie – prawie cała Europa, z wyjątkiem Skandynawii i rejonów północno-wschodnich, zachodnia i południowa Syberia, południowo-zachodnia Azja i północno-zachodnia Afryka. W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 800 m n.p.m. Najczęściej w dolinach rzek, na aluwiach w strefie corocznych zalewów, w lasach i zaroślach łęgowych (łęg topolowo-wierzbowy, wikliny nadrzeczne). Gatunek często sadzony przy drogach, wśród pól, łąk oraz pastwisk, podobnie jak wierzba krucha Salix fragilis. Wierzba krucha (Salix fragilis L.). Drzewo do 30 m wys. z szeroką, często kopulastą koroną. Pędy grubsze i sztywniejsze niż u wierzby białej Salix alba, żółtozielone do jasnobrązowych, nagie połyskujące, u nasady kruche (łatwo odłamujące się). Pąki duże, ciemnobrązowe lub prawie czarne, błyszczące i nagie. Liście lancetowate do wąskojajowatych, 12-15 cm długości, szersze niż u wierzba białej Salix alba, na brzegach grubo, gruczołkowato piłkowane; z wierzchu intensywnie zielone i nieco lśniące, pod spodem jaśniejsze, często sinawe i nagie. U nasady ogonka dwie pary gruczołków. Kwitnie równocześnie z rozwojem liści w kwietniu i maju. Zwartym zasięgiem obejmuje środkową i południową Europę. Stanowiska rozproszone w południowo-zachodniej i środkowej Azji oraz w północno-zachodniej Afryce. W Polsce na całym obszarze, w górach do 900 m n.p.m. Głównie siedliska aluwiów nadrzecznych w strefie corocznych zalewów. Lasy i zarośla łęgowe (łęg wierzbowo-topolowy, wikliny nadrzeczne). Gatunek często sadzony przy drogach, wśród pól, łąk oraz pastwisk, podobnie jak wierzba biała Salix alba. Wierzba iwa (Salix caprea L.). Wysoki krzew lub drzewo do 20 m wysokości. Pędy grube, w młodości owłosione, później nagie i błyszczące, brunatne lub brunatno-zielone (bardziej zielone u okazów żeńskich). Pąki kwiatowe duże, szerokie i zaostrzone, żółtawobrunatne lub brunatne, nagie. Liście zmienne, zwykle szerokoeliptyczne lub okrągławojajowate, 4-8 cm dł., krótko zaostrzone, całobrzegie lub nierówno falisto piłkowane. Blaszki w młodości obustronnie owłosione, starsze z wierzchu prawie nagie, ciemnozielone, pod spodem kutnerowato owłosione, niebieskawozielone, z wypukłymi nerwami. Kwitnie przed rozwojem liści w marcu i kwietniu. Szeroki zasięg euroazjatycki, od Hiszpanii i Irlandii po Sachalin, Japonię i Kamczatkę. W Europie z wyjątkiem Portugalii, Islandii, Spitsbergenu, Sardynii, Krety i wysp Morza Egejskiego. W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 1400 m n.p.m. Żyzne i średnio żyzne lasy liściaste oraz bory mieszane. Gatunek podszytowy lub domieszkowy. Jako roślina pionierska często pojawia się na zrębach, nieużytkach i na obrzeżach lasów. Wierzba uszata (Salix aurita L.). Krzew do 2 m wysokosci. Pędy cienkie, ciemnobrązowe, tylko za młodu lekko owłosione. Drewno z podłużnymi listewkami, podobnie jak u wierzby szarej Salix cinerea. Liście odwrotniejajowate, 3-8 cm długości, na wierzchołku tępe lub krótko zaostrzone, na brzegach drobno ząbkowane. Blaszki liściowe pomarszczone, młode obustronnie owłosione, starsze z gęstszym owłosieniem po stronie dolnej. Przylistki duże, nerkowate i długo utrzymujące się na gałązkach. Kwitnie przed rozwojem liści w marcu i kwietniu. Występowanie – prawie cała Europa z wyjątkiem północno-wschodnich rejonów Skandynawii i południowych obszarów zachodniej i wschodniej części kontynentu. W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 1500 m n.p.m. Podmokłe łąki, torfowiska niskie i przejściowe, siedliska olsów, najczęściej zbiorowiska zaroślowe (łozowiska, zarośla z brzozą niską oraz na pobrzeżach Bałtyku zarośla z woskownicą europejską). Wierzba szara szara, łoza (Salix cinerea L.). Krzew do 5 m wysokości. Roczne i dwuletnie pędy oraz pąki gęsto filcowato owłosione. Powierzchnia drewna z charakterystycznie wystającymi, podłużnymi listewkami, podobnie jak u wierzby uszatej Salix aurita. Liście o zmiennym kształcie, najczęściej podłużnie odwrotniejajowate, 5-10 cm długości, o brzegu podwiniętym, tylko w górnej części blaszki nieznacznie piłkowano-karbowanym. Młode liście obustronnie, filcowato owłosione, starsze na górnej stronie ciemnozielone i nagie, pod spodem niebieskawozielone i gęsto owłosione. Przylistki zwykle półsercowate, ząbkowane, często wcześnie opadające. Kwitnie przed rozwojem liści w marcu i kwietniu. Zasięg eurosyberyjski obejmujący niemal całą Europę z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, zachodniej, środkowej i północnej części Wysp Brytyjskich oraz najbardziej północnych rejonów Skandynawii i Rosji, rozciągający się na Nizinę Zachodniosyberyjską i pogórze Kazachskie. W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 1200 m n.p.m. Gatunek pospolity na podmokłych łąkach, torfowiskach niskich i przejściowych, na siedliskach bagiennych lasów z olszą czarną. Tworzy zarośla (łozowiska) razem z wierzbą uszatą Salix aurita i pięciopręcikową Salix pentandra. Wierzba pięciopręcikowa (Salix pentandra L.). Wysoki krzew lub drzewo do 20 m wysokości. Pędy zwykle czerwone lub czerwonozielone, błyszczące, nagie. Pąki niezróżnicowane na kwiatowe i liściowe (kwitnie równocześnie z rozwojem liści, w maju). Liście eliptycznolancetowate, na szczycie nagle zwężone, u nasady zaokrąglone, na brzegu gruczołowato piłkowane, skórzaste, silnie połyskujące (jakby polakierowane). Kwiaty męskie z 5 pręcikami, zebrane w gęste kotki. Owoce długo utrzymują się na gałęziach, często do następnej wiosny. Występowanie – Europa (bez krańców południowo-zachodnich, zachodniej części Francji, niemal całych Włoch i Bałkanów), Kaukaz, zachodnia Syberia. W Polsce dość liczne stanowiska na terenie całego kraju, w górach do ok. 1000 m n.p.m. Gatunek występujący najczęściej na siedliskach wilgotnych (podmokłe łąki, torfowiska niskie i przejściowe) w zbiorowiskach zarośli łozowych z wierzba szarą Salix cinerea i uszatą Salix aurita. Wierzba płożąca (Salix repens L.). Niski krzew do 1 m wysokości. Pędy cienkie i wiotkie, płożące się lub częściowo wyprostowane, owłosione. Liście na krótkich ogonkach (prawie siedzące) jajowatoeliptyczne, do 2 cm długości, z krótko zaostrzonym wierzchołkiem, całobrzegie. Blaszki z wierzchu ciemnozielone z zanikającym owłosieniem, pod spodem jasnozielone, gęsto, jedwabiście, przylegająco owłosione. Kwitnie przed lub w trakcie rozwoju liści, w kwietniu-maju. Występowanie – Europa: północno-zachodnie wybrzeża Portugalii, Wyspy Brytyjskie, Francja, Szwajcaria, Austria, Niemcy, Czechy, Słowacja, Polska i południowa Skandynawia. W Polsce wschodnia granica zasięgu o przebiegu zbliżonym do linii Wisły. Rozproszone stanowiska w zachodniej i południowej części kraju. Podmokłe łąki, torfowiska niskie i przejściowe. Niskie zarośla wierzbowe oraz łozowiska. Bardzo podobna do omawianego gatunku jest wierzba piaskowa, różniąca się od niego przede wszystkim dłuższymi ogonkami liściowymi i trwałym, srebrzystym owłosieniem górnej strony blaszki. Obecnie jest ona traktowana jako podgatunek wierzby płożącej i nosi nazwę Salix repens L. subsp. arenaria (L.) Hiitonen. Występuje głównie na wydmach nadmorskich w krajach nadbałtyckich. Wierzba purpurowa, wiklina (Salix purpurea L.). Krzew do 5 m wysokości, rzadko niskie drzewko. Pędy cienkie, zielone lub zaczerwienione albo całkiem czerwone, błyszczące, nagie. Pąki często po 2 naprzeciw siebie (przy zasadniczym ulistnieniu skrętoległym). Liście lancetowate (najszersze w części wierzchołkowej), krótko zaostrzone, u nasady klinowate; poniżej połowy całobrzegie, w górnej części drobno piłkowane; z wierzchu ciemnozielone, po spodem sinozielone, nagie. Pręciki czerwone. Występowanie – środkowa, zachodnia i południowa Europa (bez Półwyspu Skandynawskiego), północno-zachodnia Afryka. W Polsce gatunek pospolity, zwłaszcza nad brzegami rzek i jezior. Z wierzbą trójpręcikową i wiciową tworzy zarośla wiklinowe na aluwiach nadrzecznych. Wierzba trójpręcikowa (Salix triandra L. ). Krzew lub drzewo do 10 m wysokości. Korowina na grubych gałęziach lub pniach charakterystycznie złuszczająca się nieregularnymi, cienkimi, szarymi płatami. Gałązki wyprostowane, giętkie, owliwkowozielone, brązowawe lub brunatnawe, nagie i błyszczące. Liście o zmiennym kształcie, od lancetowatych do jajowatolancetowatych i eliptycznych, 5-10 cm długości, z nasadą zwykle zaokrągloną i zaostrzonym wierzchołkiem. Brzeg gruczołowato piłkowany. Blaszki nagie, z wierzchu ciemnozielone i lekko połyskujące, pod spodem jasnozielone (subsp. triandra) lub niebieskawe do białych (subsp. discolor (Koch.) Arcang.). Przylistki trwałe, nerkowate lub sercowate, obejmujące pęd. Kwitnie równocześnie z rozwojem liści w kwietniu i maju, często także powtórnie po rozwoju liści. Ma szeroki zasięg w Eurazji – prawie cała zachodnia i środkowa Europa (z wyjątkiem północnych rejonów Irlandii i Szkocji, dużej części Hiszpanii oraz północnych obszarów Skandynawii), zachodnia i wschodnia Syberia, Kazachstan, Sachalin, Chiny, Korea, Japonia i Algieria. W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 900 m n.p.m. Nadbrzeżne siedliska aluwiów w dolinach rzek i potoków. Zbiorowiska zaroślowe – wikliny nadrzeczne oraz lasy – łęgi wierzbowo-topolowe. Gatunek koszykarski. Wierzba wiciowa, konopianka (Salix viminalis L.). Krzew lub drzewo do 10 m wysokości. Pędy długie, wyprostowane, elastyczne, gęsto, szaro owłosione. Pąki kwiatowe duże, jedwabiście owłosione, w górnej części pędu gęsto skupione. Liście wąskolancetowate, bardzo długie, do 20 cm długości, z brzegiem całym i podwiniętym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, lekko błyszczące, pod spodem gęsto, srebrzyście, przylegająco owłosione. Kwitnie przed rozwojem liści, w marcu-kwietniu. Rozległy zasięg w Eurazji, od Pirenejów i zachodniej Francji do wschodniej Syberii (po rzekę Lenę i Aldan), Mongolii i Chin. W Polsce na całym obszarze, w górach do ok. 900 m n.p.m. Nadbrzeżne siedliska aluwiów w dolinach rzek i potoków. Zbiorowiska zaroślowe – wikliny nadrzeczne oraz lasy – łęgi wierzbowo-topolowe. Gatunek koszykarski. Wierzba borówkolistna (Salix myrtilloides L.). Niski krzew do 1 m wysokości o delikatnych, wyprostowanych pędach barwy brunatnooliwkowej, w młodości krótko owłosionych, później nagich. Liście okrągławe, szeroko- lub wąskoeliptyczne, 1,5-3,5 cm długości z krótko zaostrzonym wierzchołkiem. Brzeg blaszki lekko podwinięty, cały lub drobno piłkowany. Gatunek subarktyczno-borealny o rozmieszczeniu wokółbiegunowym. Obejmuje zasięgiem wschodnią i środkową Europę oraz niemal całą Syberię aż po brzegi Morza Ochockiego i Japońskiego. Oderwane stanowiska rozproszone są w Alpach, Sudetach i Karpatach oraz w górach południowej Bawarii. Stanowiska w Polsce leżą przy zachodniej granicy zasięgu. Większość z nich skupiona jest w okolicach dolnej Wisły i na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Relikt glacjalny, rosnący przeważnie na torfowiskach typu przejściowego. Obecnie zagrożony i podlegający ochronie gatunkowej. Wierzba lapońska (Salix lapponum L.). Wyprostowany krzew do 2 m wysokości. Pędy brunatne z wiśniowym odcieniem, młode srebrzystobiało owłosione. Liście dość grube, eliptyczne, 3-7 cm długości, obficie, miękko, białosrebrzyście owłosione, od spodu kutnerowate. Gatunek subarktyczno-borelany z zasięgiem obejmującym północną, północno-wschodnią Europę oraz Zachodnią Syberię. Na oderwanych stanowiskach rośnie w górach Europy Środkowej i Południowej, a także w Szkocji. W Polsce relikt glacjalny znany z Mazur, Lubelszczyzny i Karkonoszy. W wielu miejscach ostatnio nie został odnaleziony. Pod ochroną.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Myrica) rodzaj z rodziny (Myricaceae) obejmujący około 35 gatunków strefy umiarkowanej lub subtropikalnej na półkuli północnej i południowej, z wyjątkiem Australii. W Polsce jeden gatunek. Woskownica europejska (Myrica gale L.) Krzew do 2,5 m wysokości. Pędy wyprostowane, cienkie, brunatnofioletowe, pokryte małymi, jasnymi gruczołkami żywicznymi, za młodu miękko owłosione. Pąki liściowe małe, jajowate, odstające od pędu, okryte ciemnobrązowymi i orzęsionymi na brzegach łuskami; kwiatowe większe od liściowych. Liście odwrotniejajowate lub odwrotnielancetowate, do 6 cm długości, z klinowatą nasadą. Blaszki nieco skórzaste, w górnej części odlegle i płytko piłkowane, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze i przylegająco owłosione oraz pokryte gruczołkami żywicznymi. Roślina dwupienna. Kwiaty w krótkich kotkach, drobne, bezokwiatowe, rozwijają się wcześniej niż liście, zwykle w kwietniu-maju. Owoce (pestkowce) bardzo małe, pokryte nalotem woskowym i kropelkami żywicy. Zasięg obejmuje północno-zachodnią Europę i północną część Ameryki Północnej. W Polsce południowo-wschodnia granica zasięgu. Stanowiska rozmieszczone wzdłuż wybrzeży Bałtyku, od Uznamu po Mierzeję Wiślaną oraz rzadziej w głębi lądu. Bory i brzeziny bagienne, torfowiska wysokie i przejściowe oraz wrzosowiska. Gatunek pod ochroną.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Myricaria) rodzaj z rodziny tamaryszkowatych (Tamaricaceae) obejmujący około 10 gatunków w Europie i Azji. W Polsce jeden gatunek. Wreśnia pobrzeżna (Myricaria germanica (L.) Desv). Półkrzew do 3 m wysokości. Pędy boczne nie drewnieją i wraz z osadzonymi na nich liśćmi opadają jesienią. Pędy drewniejące długie, cienkie i wyprostowane, na przekroju poprzecznym koliste, żółtawobrązowe, od strony nasłonecznionej czerwonawe, pokryte sinym nalotem woskowym. Pąki ciemnobrązowe, małe, jajowate, na wierzchołku tępe, odstające od pędu i podparte 1 uschniętą, szydlastą łuską. Rdzeń gąbczasty, pomarańczowy. Liście igiełkowate, do 3 mm dł., sinozielone, z bardzo drobnymi, białymi gruczołkami żywicznymi. Kwiaty w szczytowych gronach, drobne, bladoróżowe, rozwijają się od czerwca do sierpnia. Owoce – małe torebki, częściowo utrzymujące się do zimy. Zasięg – góry południowej i częściowo środkowej Europy oraz Norwegii, centralnej Szwecji i północno-zachodniej Finlandii. Na terenie Polski liczne stanowiska znajdują się w Karpatach, a pojedyncze u ich podnóża oraz w dolinie górnej Wisły i jej dopływów. Żwirowiska wzdłuż górskich rzek i potoków.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Calluna) rodzaj z rodziny wrzosowatych (Ericaceae) reprezentowany tylko przez jeden gatunek występujący w Europie, północno-zachodniej Afryce i Azji. W. pospolity, wrzos zwyczajny [Calluna vulgaris L. (Hull.)]. Zawsze zielona krzewinka o liściach łuskowatych, do 2 mm długości, nakrzyżległych, dachówkowato zachodzących na siebie. Kwiaty obupłciowe umieszczone na krótkowiecznych pędach bocznych, w szczytowych jednostronnych gronach, 4-krotne, o działkach i płatkach lilaróżowych, wyjątkowo białych, rozwijają się w sierpniu i wrześniu. Owoc – torebka pękająca 4 klapami. Gatunek subatlantycki, częsty w suchych borach sosnowych, niekiedy tworzy rozległe wrzosowiska.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Erica) rodzaj z rodziny wrzosowatych (Ericaceae) obejmujący około 650 gatunków, z których większość występuje w Afryce, a tylko nieliczne w Europie. W Polsce jeden gatunek. Wrzosiec bagienny (Erica tetralix L.). Zawsze zielona krzewinka o wysokości do 50 cm, o pędach wyprostowanych z igiełkowatymi liśćmi długości do 4 mm osadzonymi po 3-4 w gęstych okółkach. Kwiaty zebrane w główki, o koronie dzbaneczkowatej, różowe lub fioletoworóżowe, rozwijają się od lipca do września. Owoce – kuliste torebki. Zasięgiem obejmuje zachodnią i północną Europę. W Polsce liczne stanowiska na Pomorzu, rzadsze na Dolnym Śląsku. Torfowiska, wilgotne wrzosowiska i w bory bagienne.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Sarothamnus) rodzaj z rodziny strączkowych (Fabaceae) i podrodziny motylkowych (Papilionideae) obejmujący około 10 gatunków w zachodniej i południowo-zachodniej Europie oraz w północno-zachodniej Afryce. W Polsce jeden gatunek. Żarnowiec miotlasty [Cytisus scoparius (L.) Link]. Krzew do 2 m wysokości. Pędy wzniesione, cienkie, rózgowate, kanciaste lub żeberkowane, ciemnozielone, nagie albo owłosione. Liście 0,5-2 cm długości, w górnej części pędów zwykle pojedyncze i siedzące, niżej – 3-listkowe i ogonkowe. Blaszki odwrotnie jajowate do wąskoeliptycznych, całobrzegie, przylegająco owłosione lub nagie. Kwiaty po 1-2 w kątach liści, na pędach dwuletnich, rozwijają się w maju-czerwcu. Kielich nagi, korona żółta, szyjka słupka bardzo długa i owłosiona. Owoce (strąki) silnie spłaszczone, na szwach gęsto, biało, odstająco owłosione. Gatunek subatlantycki, występujący w zachodniej oraz środkowej Europie; od dawna uprawiany i dziczejący, co jest przyczyną trudności w dokładnym określeniu granic jego zasięgu geograficznego, zwłaszcza granicy wschodniej, która pierwotnie mogła przebiegać w Polsce, w przybliżeniu wzdłuż linii Wisły. Rośnie przeważnie na glebach kwaśnych, w obszarach siedliskowych borów sosnowych, zwykle na porębach i nieużytkach oraz na brzegach lasów.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Linnaea) rodzaj z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae) z jednym gatunkiem o zasięgu wokółbiegunowym na półkuli północnej. Zimoziół północny (Linnaea borealis). Delikatna zawsze zielona krzewinka o cienkich nitkowatych pędach ścielących się po ziemi. Liście skórzaste, okrągławe lub szerokojajowate do 1,5 cm długości, nieznacznie piłkowane. Kwiaty na pędach wznoszących się, zwykle po 2, zwisające o koronie dzwonkowatej, białej lub różowej, rozwijają się w czerwcu i lipcu. Owoce – jednonasienne suche pestkowce. W Polsce osiąga południową granicę zwartego zasięgu, występuje w rozproszeniu, głównie na Pomorzu, zwykle w borach sosnowych. W górach relikt glacjalny. Gatunek pod ochroną.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Oxycoccus) rodzaj z rodziny wrzosowatych (Ericaceae) obejmujący 4 gatunki występujące na obszarach klimatu umiarkowanego i chłodnego półkuli północnej. W Polsce dwa gatunki. Żurawina błotna (Oxycoccuus palustris Pers). Zawsze zielona krzewinka o pełzających, nitkowatych pędach. Liście drobne, skórzaste, jajowate do eliptycznych, 4-14 mm długości, na brzegach podwinięte, od spodu niebieskawozielone. Kwiaty na podnoszących się szczytach pędów, w gronach, o koronie różowej, głęboko rozciętej na 4 płatki. Owoce – czerwone jagody. Gatunek częsty w całym kraju na torfowiskach wysokich i w borach bagiennych. Żurawina drobnoowockowa (Oxycoccus microcarpus Turcz. et Rupr.) różni się od ż. błotnej drobniejszymi liśćmi i umiejscowieniem podkwiatków w dolnej części szypułek. Jest rośliną dalekiej północy, a w Polsce występuje na torfowiskach wysokich, na niewielu rozproszonych stanowiskach.
Zobacz więcej...
(Rosa canina L.), zwana również ‘różą psią” lub „szypszyną”, krzew wysokości do 3 m. Pędy mają łukowaty kształt i są pokryte zakrzywionymi kolcami. Liście skrętoległe, pierzasto złożone z 5 do 7 listków, z kolczastymi ogonkami. Kwiaty jasnoróżowe lub białe, pięciokrotne, z nagimi szypułkami. Owoc pozorny typu różowatego, zawierający drobne niełupki. Kwitnie w czerwcu. Jest krzewem światłolubnym. Spotykana na obrzeżach lasów, na glebach świeżych i wilgotnych, zasobnych: w widnych borach mieszanych, światłolubnych dąbrowach, łęgach, także na miedzach, w zadrzewieniach śródpolnych i na murawach kserotermicznych. Owoce jadalne, bogate w witaminę C.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 »
Wszystkich stron: 6
