Dział
Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii
Ilość znalezionych haseł: 286
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [łac. adaptatio = dostosowanie], cecha lub zespół cech organizmu umożliwiających lub ułatwiających mu sprostanie warunkom egzystencji narzuconym przez środowisko, w którym żyje. Jest to zgodność organizmu i środowiska. W sensie ewolucyjnym a. są wszystkie genetycznie uwarunkowane właściwości organizmu, zwiększające jego szansę na przeżycie i reprodukcję. Wymagania stawiane organizmowi przez różne, często przeciwstawne składniki środowiska powodują powstanie a. kompromisowych. Organizmy stosunkowo łatwo dostosowują się do środowiska, którego cechy dadzą się przewidywać. Takie, w których zmiany są nieregularne i nieprzewidywalne, mogą okazać się niemożliwe do zasiedlenia. Wiele organizmów w związku z pojawiającymi się niekorzystnymi okresami w środowisku zarówno dającymi się przewidzieć, jak i niemożliwymi do przewidzenia, wykształciły formy przetrwalnikowe pozwalające przeżyć niekorzystny czas. A. organizmów może dotyczyć budowy morfologicznej i anatomicznej. (adaptacja morfologiczno-anatomiczna), fizjologii (adaptacja fizjologiczna), a także sposobu zachowania się organizmu (adaptacja behawioralna).
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. allélon = wzajemnie + páthos = cierpienie, ból], bezpośrednie lub pośrednie oddziaływanie międzygatunkowe jednych roślin na inne za pośrednictwem substancji chemicznych, wydzielanych przez organizm do środowiska lub pochodzących z rozkładu jego resztek. Substancje te nazywa się kolinami. Są one wydzielane przez różnorodne organy roślinne zarówno w postaci lotnej (np. olejki eteryczne, etylen), płynnej (np. alkaloidy, glikozydy), jak i stałej (np. garbniki). A. może być dodatnia lub ujemna. W wypadku a. dodatniej obserwuje się korzystny wpływ roślin na siebie, np. groch dobrze rośnie na polu po ziemniakach. A. ujemna polega na hamowaniu wzrostu i rozwoju innych gatunków, np. orzech czarny hamuje rozwój i wzrost pomidorów, lucerny i olszy czarnej, gryka lub gorczyca hamuje rozwój perzu; jest rodzajem konkurencji międzygatunkowej o przestrzeń do życia, podlegają jej szczególnie gatunki o zbliżonych wymaganiach pokarmowych. W oddziaływaniach o charakterze a. mogą uczestniczyć również mikroorganizmy glebowe. Zjawisko to ma duże znaczenie w rolnictwie ekologicznym.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [łac. amplitudo = obszerność, gr. oíkos = dom, domostwo + lógos = nauka], zakres zmienności czynników ekologicznych, który pozwala na rozwój danego gatunku. Przekroczenie go (osiągnięcie wartości poniżej dolnego lub powyżej górnego punktu krytycznego) uniemożliwia istnienie gatunku. Rozpiętość a.e. Jest różna dla poszczególnych gatunków. Zależy m.in. od rodzaju czynnika ekologicznego, cech biologicznych gatunku, stadium rozwojowego, płci. Gatunki charakteryzujące się szeroką amplitudą ekologiczną w stosunku do danego czynnika nazywa się eurytopami, a wąską stenotopami.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. anabíosis = ożywianie], stan życia utajonego organizmu (lub formy przetrwalnej) charakteryzujący się silnym zahamowaniem procesów życiowych. Występuje u niektórych roślin (np. mszaków, nasion roślin kwiatowych, porostów), grzybów, zwierząt (np. wrotków, nicieni, niesporczaków) oraz mikroorganizmów (np. przetrwalników bakterii). Powstaje w związku z działaniem niekorzystnych warunków środowiska, przede wszystkim pod wpływem długotrwałej suszy, i jest adaptacją do tych warunków. Organizmy, przechodząc w stan a., tracą wodę, minimalizują przemianę materii, otaczają się grubymi osłonkami. Mogą w ten sposób trwać nawet kilkadziesiąt lat. Po ustąpieniu niekorzystnych warunków zewnętrznych organizmy te powracają do normalnego życia.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. ánthropos = człowiek + łac. pressio = ucisk], bezpośrednie lub pośrednie oddziaływanie człowieka na środowisko naturalne, prowadzące do różnorodnych jego zmian. Mogą one mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny charakter. Niekorzystna a. wiąże się z licznymi zaburzeniami w funkcjonowaniu podstawowych układów ekologicznych, znacznym przekształceniem krajobrazu, a także modyfikacją istniejących w przyrodzie czynników ekologicznych (np. wzrost temperatury na Ziemi). Wszystko to pociąga nieodwracalne zmiany w składzie gatunkowym biosfery. Antropopresja negatywna wynika z niepohamowanego rozwoju cywilizacyjnego i niewystępowania myślenia ekologicznego. Często pozornie przyjazne środowisku działania człowieka wywołują zmiany, których skutki obracają się przeciwko niemu samemu (bumerang ekologiczny). Pozytywna a. przede wszystkim łagodzi skutki niewłaściwego gospodarowania człowieka w przyrodzie. Obejmuje działania, które mają na celu przywracanie lub utrzymywanie naturalnych siedlisk, restytucję i ochronę gatunków, odnawianie zbiorowisk leśnych, ograniczanie zużycia zasobów naturalnych.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. autós = sam + oíkos = dom, domostwo + lógos = nauka], dział ekologii badający różnorodne powiązania i zależności jednego gatunku (lub organizmu) od biotycznych i abiotycznych czynników środowiska. Bada m.in. miejsce danego gatunku w łańcuchu troficznym, jego zakres tolerancji na różne nieożywione czynniki środowiskowe, adaptacje i zależności wewnątrz- i zewnątrzgatunkowe. Określa także sposoby wzajemnego oddziaływania gatunku (lub organizmu) na swoje otoczenie i otoczenia na niego. Autoekologia wykorzystuje osiągnięcia innych nauk biologicznych, takich jak fizjologia, anatomia, morfologia, embriologia, genetyka, ewolucjonizm. Z jej dorobku z kolei korzysta rolnictwo i leśnictwo. Autoekologia dzieli się na ekologie poszczególnych gatunków. Wyróżnia się np. ekologię bociana białego, ekologię pszczoły miodnej, ekologię człowieka.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. oíkos = dom, domostwo], każdy czynnik ekologiczny, który uniemożliwia lub utrudnia rozprzestrzenianie się organizmów. Konsekwencją istnienia barier ekologicznych jest izolacja przestrzenna. Największą barierę dla organizmu stanowią zazwyczaj środowiska, do których nie wykazuje on żadnych adaptacji. Dla organizmów lądowych są to np. wody morskie, a dla organizmów typowo wodnych – ląd. Mocne bariery ekologiczne dla wielu gatunków tworzą również łańcuchy górskie i pustynie. Barierami ekologicznymi mogą być też ekstrema różnorodnych fizykochemicznych czynników środowiska, np. zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura, zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie, zasolenie wody, brak światła słonecznego, a także inne organizmy (konkurenci, fitofagi, drapieżnicy).
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), biocenozą nazywamy grupę populacji współwystępujących w określonym miejscu i czasie. Właściwości biocenozy wynikają z oddziaływań między osobnikami z różnych populacji. Biocenozę można również rozpatrywać pod kątem różnorodności gatunkowej, zależności troficznych między gatunkami, przepływu energii, a także oddziaływań między gildiami gatunków. To, jakie gatunki wchodzą w skład danej biocenozy, może zależeć od typu siedliska, historii rozwoju danej biocenozy (historii zasiedlania danego siedliska przez kolejne gatunki), a także od związków między tymi gatunkami, takich jak drapieżnictwo, pasożytnictwo czy konkurencja. Biocenozy naturalne nie są przypadkowymi zbiorami gatunków z puli dostępnych, występujących na danym obszarze. Oddziaływania konkurencyjne między gatunkami mogą stanowić ważny czynnik mający wpływ na strukturę biocenozy, przy czym aktualnie istniejące związki konkurencyjne nie zawsze muszą w tym odgrywać znaczącą rolę. Obecna struktura biocenoz (np. sposób zróżnicowania nisz ekologicznych gatunków wchodzących w jej skład) ukształtowana jest bowiem w znacznej mierze przez oddziaływania konkurencyjne zachodzące w przeszłości. Nie istnieje jeden określony typ biocenozy klimaksowej dla danego obszaru geograficznego, można jedynie mówić o pewnym kontinuum biocenoz klimaksowych zróżnicowanych zgodnie z gradientem środowiskowym. Biocenozy klimaksowe nie są stałe, lecz podlegają bezustannym przemianom. Kierunkowa zmienność biocenoz w ciągu sukcesyjnym zmierzająca do osiągnięcia stadium klimaksu może zostać zatrzymana na wczesnych etapach rozwoju. Ogólnie można powiedzieć, że stan biomasy i różnorodność gatunkowa biocenoz wzrastają w trakcie przemian sukcesyjnych, lecz często osiągają maksimum nie w stadium klimaksu, lecz w stadiach pośrednich.
Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2005): Ekologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), ogół populacji roślin (fitocenoza) i zwierząt (zoocenoza) żyjących w określonym ekosystemie i powiązanych zależnościami o charakterze troficznym i ekologicznym. Biocenoza jest głównym czynnikiem kształtującym specyficzny dla danego ekosystemu biotop.
Zasady hodowli lasu wprowadzone Zarządzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 99 z dnia 24 grudnia 2002 r., s. 8
Zobacz więcej...
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 »
Wszystkich stron: 20
