Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
R
Ilość znalezionych haseł: 712

Ergonomia w leśnictwie

rys historyczny ergonomii

(ergonomia w leśnictwie), początki nauki ergonomii można datować na lata dwudzieste poprzedniego stulecia, kiedy powstawała naukowa organizacja pracy w Stanach Zjednoczonych. W latach tych Taylor opracował i po raz pierwszy zastosował zasady nowej organizacji pracy, oparte na trzech podstawowych przesłankach: odpowiednim doborze ludzi do danej pracy, zastosowaniu odpowiednich metod pracy oraz stosowaniu stałych bodźców płacowych. W efekcie opracowanej metody pracy powstała między innymi tzw. "praca taśmowa" charakteryzująca się bardzo wysoką wydajnością. Ujemnym jednak skutkiem takiej organizacji pracy była monotonia pracy, która powodowała różnego rodzaju frustracje pracowników. W miarę rozwoju techniki (tzn. zastępowania pracy ręcznej maszynami), rozwoju organizacji pracy (większy udział pracy myślowej niż fizycznej), rozwoju takich nauk jak fizjologia (np. umiejętność określania wydatku energetycznego przy pracy), psychologii, teorii informacji, cybernetyki, pojawił się nowy sposób myślenia o działalności ludzkiej - myślenie systemowe,  umożliwiające ogarnięcie całego, skomplikowanego  procesu pracy. Duże osiągnięcia w tym zakresie przyniosła II wojna światowa. W tym okresie, wojenny przemysł lotniczy USA produkował olbrzymie ilości samolotów, które niestety nie spełniały oczekiwanych wartości bojowych. Okazało się bowiem, że te bardzo nowoczesne, jak na te czasy, samoloty są tak skomplikowane, że człowiek nie potrafi w pełni się nimi posługiwać. Powodowało to duże straty w ludziach i sprzęcie. Dokooptowano więc do zespołów projektanckich i laboratoriów specjalistów z zakresu nauk o człowieku (fizjologów, antropologów, socjologów, psychologów, itp.), którzy wraz z technikami opracowywali nowe konstrukcje samolotów pod kątem ludzkich możliwości operowania tymi maszynami. I tak powstała w USA  psychologia inżynieryjna . Po wojnie  doświadczenia laboratoriów rządowych zostały przekazane do przemysłu cywilnego, który wykorzystywał doświadczenia wojskowe dla konstrukcji maszyn i urządzeń dla gospodarki kraju. Z czasem psychologia inżynieryjna przekształciła się w ergonomię. Naukę ta zwana jest do tej pory w USA jako: human  factor  engineering  lub  human engineering  -  inżynieria ludzka. Za oficjalną datę powstania ergonomii w Europie uważa się rok 1949, kiedy to w Anglii w Oxfordzie założono Ergonomiczne Towarzystwo Badawcze (Ergonomics Research Society).

Zobacz więcej...

Pielęgnowanie drzew

rys historyczny pielęgnowania drzew i zadrzewień

(Arborystyka, pielęgnowanie drzew), świadome działanie w kierunku poprawy stanu zdrowotnego drzew jest związane z odwieczną sztuką ogrodową. Sposoby zabezpieczania ran były początkowo dość specyficzne: „Oto przepisy na kit do drzew: 1/2 garnca gliny żółtej wysuszonej i przesianej – część świeżego krowieńca – dwie garści bydlęcej sierści drobno posiekanej – 1/2 f. terpentyny. Glinę zmieszać gęsto z krowieńcem i sierścią – położyć na desce zamieszaną glinę – rowek w niej zrobić – wlać rozpuszczoną terpentynę i kawałkiem drzewa zaokrąglonym tę masę przebić mocno, aby się wszystko zmieszało – złożyć tę masę w pęcherzu, aby nie wysychała, i trzymać w piwnicy w miejscu wilgotnem. Tym kitem na 1/4 cala grubo zamazać należy wszelkie rany drzew bez obwinięcia” [Anonim 1862]. Jedną z pierwszych polskich prac poświęconych w całości problematyce leczenia drzew było opracowanie Adama Czartoryskiego [1929]: „Myśl podzielenia się z szanownymi czytelnikami swemi doświadczeniami z zakresu chirurgicznego leczenia drzew powstała stąd, że spotykam dużo osób, które szczerze kochają swe stare drzewa, często szybkiem tempem pochylające się do upadku, które ubolewają nad ich stanem beznadziejnym, które nie żałowałyby czasu ni wydatków na ich konserwowanie i leczenie, które jednak nie umieją złemu zaradzić, nie mają od kogo zasięgnąć informacyj, a o ile wiem niema o tym temacie podręcznika polskiego, niemieckiego ani francuskiego”. W drugiej połowie XX w. podejście do pielęgnacji drzew uległo istotnym przemianom. Do końca lat 60. XX w. działania skupiały się na zabezpieczaniu drzew. Sztandarową dla tego okresu metodą pielęgnacji było plombowanie dużych ubytków wgłębnych, które miało miejsce już na początku XX w. W połowie lat 70. XX w. ubytki podlegały już tylko oczyszczeniu i zabezpieczeniu powierzchni twardego drewna impregnatem. W tym okresie pojawiło się określenie „chirurgia drzew” (ang. tree surgery), które odnosiło się do zespołu szeroko zakrojonych aktywnych działań zmierzających do poprawy stanu zdrowotnego drzewa poprzez wykonywanie cięć w koronie, leczenie ubytków powierzchniowych i wgłębnych oraz zabezpieczenie systemów korzeniowych. Od połowy lat 80. XX w. zwrócono uwagę na występowanie naturalnych barier ochronnych zabezpieczających zdrowe drewno przed infekcją grzybów patogenicznych, w związku z tym stopniowo ograniczano rozmiar prac w strefie ubytków. W latach 90. usuwano już w zasadzie jedynie zgniliznę miękką i przewietrzano ubytki poprzez ich otwarcie na poziomie szyi korzeniowej. Ze względu na inwazyjność ograniczono również stosowanie wiązań sztywnych i elastycznych przelotowych, chociaż brak jest wyników przekrojowych i długoletnich badań świadczących o stopniu ich zagrożenia dla zdrowotności drzew. Ciężar prac przesuwa się ostatnio w kierunku zapewnienia lepszych warunków wzrostowych i poprawienia tym sposobem żywotności i stabilności drzew. Nowocześnie rozumiana pielęgnacja drzew to zestaw skoordynowanych działań obejmujących różnorodne zagadnienia z dziedziny fizjologii i statyki drzew. Wprowadzone na początku XXI w. pojęcie arborystyka oraz współczesna chirurgia drzew oznaczają takie właśnie podejście do problemów utrzymania drzew.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt