(historia i tradycja leśna), lepka, ciemnobrązowa ciecz, powstająca w wyniku rozkładowej suchej destylacji kory brzozowej. Wytwarzany „w warunkach domowych” przy pomocy dwóch garnków ułożonych jeden nad drugim, w górnym znajdowały się otwory w dnie, przez które skapywał efekt ogrzewania ścinków kory brzozowej. W warunkach „przemysłowych” otrzymywany w mielerzach podczas wypału węgla pod postacią smoły drzewnej. Stosowany w medycynie ludowej jako środek na choroby skóry, działał antybakteryjnie i dezynfekująco. Wykorzystywano go również do impregnacji płótna i skóry, uszczelniania beczek, przyklejania grotów do strzał i w wielu innych celach. U zwierząt domowych leczono nim dolegliwości racic, kopyt i kości. Stosowano go jako uniwersalny klej i uszczelniacz. Jako mazidło do smarowania osi kół w wozach dziegieć był niezastąpiony do chwili upowszechnienia się smarów pochodzących z ropy naftowej.
Ambrosiewicz Maciej, Jak to z dziegciem było, W: Historia Tradycja Kultura, nr 3, 2002