grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus)

gatunek z rodziny grzebiuszkowatych (Pelobatidae). Płaz niewielkich rozmiarów, długość ciała 5-7 (do 8) cm. Ciało krótkie, krępe, głowa duża, pysk tępo zakończony. Sylwetką przypomina ropuchę, ale ma gładką delikatną i cienką skórę. Między oczami czaszka silnie uwypuklona. Oczy wypukłe, źrenice pionowe, tęczówki złote. Brak błony bębenkowej. Tylne kończyny krótkie, dobrze umięśnione. Błona pławna długa, do końca palców. Na podeszwie modzel piętowy. Ubarwienie zmienne, silnie skontrastowane: ciemne nieregularne plamy na jasnym tle. Tło jasnopopielate, zółtawe, oliwkowe lub szare. Plamy ciemnobrązowe, wyraźnie obrzeżone, tworzą cztery wyraźne obszary wdłuż ciała. Na grzbiecie i na bokach małe ceglastoczerwone plamki - skupiska alloforów. Samice mają silniej skontrastowane ubarwienie. Brak ubarwienia godowego. Brak modzeli godowych. W okresie godowym samce mają na przednich kończynach owalny gruczoł, w innym czasie prawie niewidoczny. Wiosenne wędrówki od końca marca. Gody wczesne, w kwietniu, nigdy masowo, na dnie zbiorników. Samce i samice odzywają się spod wody. Rozród w zbiornikach silnie zarośniętych roślinnością podwodną. Gody wydłużone, od kwietnia do czerwca-lipca. Rozwój jaj - tydzień, rozwój kijanek 3 miesiące. Kijanki bardzo duże, do 12 (15-18) cm długości. Przeobrażenia do późnej jesieni. Zimują na lądzie, na głebokości powyżej 1 m. Niektóre pozostają do wiosny w zbiorniku wodnym w stadium kijanki. W Polsce w całym kraju na niżu do wysokości 400 m n.p.m. Rzadko spotykana. Preferuje tereny otwarte na glebach lekkich, piaszczystych, lessowych lub na czarnoziemach, tj. tereny rolnicze, pola uprawne, kartofliska, ogrody warzywne, obrzeża zagajników i lasów, wydmy, doliny rzek. Unika miejsc zadarnionych i o kamienistym podłożu. Aktywna o zmierzchu i w nocy. W pokarmie drobne bezkręgowce. Ściśle chroniona. Wymieniona w II załączniku Konwencji Berneńskiej. Według IUCN gatunek najmniejszej troski.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Autor: dr hab. Elzbieta Jancewicz

Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Konwencja Berneńska - Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. Dz. U. 1996 nr 58 poz. 263
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183

Czerwona księga gatunków zagrożonych (The IUCN Red List of Threatened Species)

Amphibian Species of the Word 6.0, an Online Reference, http://research.amnh.org/vz/herpetology/amphibia/
Atlas płazów i gadów https://www.iop.krakow.pl/PlazyGady/gatunek/10
GIOŚ http://siedliska.gios.gov.pl/pdf/przewodniki_metodyczne/przewodnik_metodyczny_1197.pdf
The IUCN Red List of Threatened Species http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T16498A5951455.en

Publikacje powiązane tematycznie

Agasyan A. et al. 2009. Pelobates fuscus. The IUCN Red List of Threatened Species 2009: e.T16498A5951455. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T16498A5951455.en
Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Blab J., Vogel H. 1999. Płazy i gady Europy Środkowej. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Gierliński G., Grabowska J., Grabowski M., Jaskuła R. 2014. Ilustrowana encyklopedia płazów i gadów Polski. Dom Wydawniczy PWN Sp. z o.o., Warszawa.
Głowaciński S., Sura P. (red.) 2018. Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Juszczyk W. 1974. Płazy i gady krajowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Krzysztofiak A., Krzysztofiak L. 2014. Płazy Polski - przewodnik terenowy. Stowarzyszenie Człowiek i Przyroda, Krzywe.
Młynarski M. 1991. Płazy i gady Polski. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.

grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus)

Powiązane hasła

Zdjęcia

Rysunki

Tabele

Mapy

Filmy

Pliki

Indeks alfabetyczny:

Indeks tematyczny:

Zgłoś uwagę do hasła

Szybki kontakt