(zoologia leśna, ptaki), (łac. Apus apus, ang. Swift) ptak z rodziny Apodidae (jerzykowate), rzędu Caprimulgiformes (lelkowe). Długość ciała 17-18,5 cm, rozpiętość skrzydeł 40-44 cm, masa ciała 31-56 g. Z pozoru podobny do jaskółek, ale zupełnie z nimi niespokrewniony. Ma bardzo długie, wąskie, sierpowate skrzydła i rozwidlony ogon. Doskonały lotnik, prawie całe życie spędza w powietrzu. Brak dymorfizmu płciowego. W Polsce szeroko rozpowszechniony gatunek lęgowy. Zamieszkuje miasta, także stare lasy z dziuplastymi drzewami. Gniazdo zakłada na lub w budynkach albo na drzewach. W czerwcu składa 2-3 jaja, które wysiaduje samica na zmianę z samcem przez 19-25 dni. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gatunek wędrowny, przeloty V i VIII, zimuje w Afryce. Nawet latem w razie niekorzystnej pogody potrafi przemieścić się kilkaset kilometrów na południe, zaś pisklęta popadają wówczas w stan przypominający hibernację. Pożywienie: drobne owady latające. Liczebność w Polsce szacowana na 100-300 tysięcy par. Gatunek objęty ochroną ścisłą.
Dariusz Graszka - Petrykowski
Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Cramp S. (red.) 1977-1994. The Birds of the Western Palearctic. T. I-IX. Oxford University Press, Oxford
Sikora A. i in. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań
Svensson L. 2012. Ptaki. Przewodnik Collinsa. Multico, Warszawa
Tomiałojć L., Stawarczyk S. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław