klimat leśny

(Ekologia lasu, siedlisko i środowisko leśne), pod pojęciem klimatu leśnego należałoby rozumieć klimat masy powietrza w jego wnętrzu wraz z warstwą powietrza przylegającą do niego od zewnątrz. Klimat wnętrza lasu jest przez ekosystem leśny dosłownie kształtowany, natomiast klimat przyległy warstw powietrza jest silnie modyfikowany. W jednym i drugim przypadku można mówić o fitoklimacie leśnym, czyli klimacie znajdującym się pod przemożnym wpływem roślinności leśnej.
Fitoklimat leśny jest bardzo zróżnicowany, zarówno w poziomie jak i pionie, co przyczynia się do bogactwa nisz ekologicznych w ekosystemie leśnym. Na przykład występujące w dnie lasu zacienienie, brak wiatru, podwyższona wilgotność, mniejsze amplitudy temperatur, czy podwyższona koncentracja dwutlenku węgla – sprzyjają wielu gatunkom roślin runa i naturalnemu odnowieniu wielu gatunków drzewiastych. Wprawdzie każdy ekosystem leśny ma inny klimat, wynikający z jego złożonej struktury (w tym składu gatunkowego i zwarcia drzewostanu), niemniej można się pokusić o pewne uogólnienie cech klimatu leśnego, w porównaniu z przestrzenią otwartą. Fitoklimat kształtowany przez las w jego wnętrzu się odznacza się w zakresie:
a) warunków świetlnych – mniejszą intensywnością światła (nawet stukrotnie), przewagą światła rozproszonego i występowaniem osłabionego światła bezpośredniego w postaci wędrujących plam (obrazków), zubożonym widmem (w tym zwiększonym udziałem promieni zielonych, nieprzydatnych w fotosyntezie);
b) warunków termicznych – średnią roczna temperatura nieznacznie niższa (około 1°C), średnią okresu wegetacyjnego wyraźnie niższa (około 1,5°C), średnią okresu spoczynku nieco wyższa (około 0,5°C), amplitudą roczną mniejszą o kilka a dobową nawet o kilkanaście stopni, nie występowaniem przymrozków radiacyjnych;
c) warunków wodnych - większą wilgotnością powietrza (średnio około 5%), znacznie mniejszą ewaporacją (około 50%), intercepcją opadów w koronach rzędu 25% (do dna lasu dociera około 75% opadów), znacznie większym udziałem opadów poziomych (do ~ 50%);
d) warunków anemometrycznych - wnikaniem do zwartego drzewostanu z okrajkiem na głębokość około 30-50 m natomiast do rozrzedzonego drzewostanu bez okrajka na głębokość około 250 m, występowanie pionowych ruchów powietrza (ze względu na różnice temperatur między dnem lasu i jego sklepieniem).

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Jerzy Modrzyński (z wykorzystaniem różnych źródeł, m. in.: Puchalski T., Prusinkiewicz Z. (1990): Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. PWRiL, Warszawa)

Publikacje powiązane tematycznie

Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2005): Ekologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa;
Puchalski T., Prusinkiewicz Z. (1990): Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. PWRiL, Warszawa;
Szymański S. (2000): Ekologiczne podstawy hodowli lasu. PWN, Warszawa;
Weiner J. (2003): Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik Ekologii Ogólnej. PWN, Warszawa.