kozłek

(botanika leśna, rośliny zielne), Valeriana – rodzaj z rodziny Valerinaceae (kozłkowate) reprezentowany w Polsce przez 6 gatunków. Z lasami są związane 3 gatunki. Kozłek lekarski (Valeriana officinalis L.) – okazała  dwu- lub wieloletnia roślina z krótkim kłączem pokrytym licznymi korzonkami i wysoką (do 150 cm), bruzdowaną łodygą oraz nieparzysto pierzastodzielnymi liśćmi składającymi się z 7-9 par lancetowatych listków. Kwiaty w baldachokształtnym, gęstym kwiatostanie, drobne, białe lub białoróżowe. Kłącza i korzenie wydzielają charakterystyczny walerianowy zapach.  Gatunek charakterystyczny dla związku Filipedendulion (zbiorowiska ziołoroślowe złożone z wysokich bylin, występujące na wilgotnych siedliskach obrzeży olsów i łęgów olszowo-jesionowych, szuwarów, łąk oraz drobnych cieków) i zespołu Valeriano-Filipenduletum (ziołorośla kozłka lekarskiego i wiązówki błotnej). Spotykany na obrzeżach olsów i łęgów olszowo-jesionowych. Kozłek bzowy (aleriana. sambucifolia J. C. Mikan) – okazała bylina (do 150 cm wysokości) o kłączach z długimi, nadziemnymi rozłogami, zakorzeniającymi się na szczytach. Liście różyczkowe 3-5-listkowe, łodygowe – nieparzysto pierzastosieczne z 2-4 parami jajowatolancetowatych, zwykle grubo ząbkowanych, listków bocznych. Kwiaty w baldachokształtnych kwiatostanach, białe, bladoróżowe lub liliowe. Występuje w lasach łęgowych, olszynach, jaworzynach i ziołoroślach. Jest gatunkiem charakterystycznym dla związku Adenostylion alliariae (wysokogórskie ziołorośla i zarośla liściaste związane  trwałym przepływem wody).  Kozłek. trójlistkowy (Valeriana tripteris L.) – roślina wieloletnia, o pojedynczej łodydze dorastającej do 50 m wysokości, na której osadzone są zwykle 2 lub 3 pary trójsiecznych albo trójdzielnych liści. Liście pędów płonnych i najniższe łodygowe są niepodzielone, przeważnie sercowate. Występuje w Karpatach, rzadziej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i na Górnym Śląsku. Jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Asplenietea rupestria (zbiorowiska szczelin skalnych w skalistych partiach gór). Rośnie w cienistych lasach i zaroślach liściastych, na glebach wilgotnych i świeżych.