kręgowce glebowe

(Gleboznawstwo leśne), Kręgowce (Vertebrata). Tylko nieliczne kręgowce w warunkach geograficznych Polski można zaliczyć do form glebowych, w dodatku okresowych. Niektóre płazy (kumaki, ropuchy, traszki, salamandry) i gady zimują w glebie, wykorzystują ją jako schronienie w czasie upałów i suszy. Ze ssaków, z glebą związane są np. kret i ryjówka, a także drobne gryzonie. Jedynym kręgowcem w Polsce ściśle związanym z glebą jest kret., który ma przystosowane do grzebania przednie kończyny. Kret większość życia spędza w glebie i opuszcza ją na krótko wiosną, w czasie godów. Kret unika suchych gleb piaszczystych, a także zbyt wilgotnych lub zbyt zbitych. Głębokość chodników kreta jest zróżnicowana, zwykle w zasięgu korzeni roślin, zimą chodniki są głębsze. Wyliczono, że ilość gleby wyrzuconej przez jednego kreta w ciągu jednego roku może dochodzić do 13 ton. Daje to obraz rozmiaru mieszania gleby przez krety. Pokarmem kretów są prawie wszystkie zwierzęta spotkane w glebie, w tym najczęściej – dżdżownice, często poczwarki, larwy. Udział owadów dojrzałych w diecie kreta stanowi do 5%. Napotykano przypadki zjadanych myszy przez kreta. Krety gromadzą zapasy pokarmu na zimę, zwykle w specjalnych niszach w pobliżu gniazda zimowego, czasem w ścianach chodników. Dżdżownice znalezione jako zapas zimowy miały okaleczone lub odgryzione pierścienie głowowe, lecz pozostawały żywe i mało aktywne. Aktywność kreta sprzyja przewietrzaniu, spulchnianiu i mieszaniu gleby. W przeciwieństwie do kreta, drobne ryjówki żyją głównie w ściółce leśnej, nie są zdolne do rycia korytarzy i preferują wilgotne lasy liściaste. W glebach leśnych gryzonie reprezentowane są przez smużkę (skoczkowate), badylarka, mysz polną, zaroślową i leśną (myszowate). Najliczniej reprezentowane są w glebach leśnych chomikowate, nornica ruda, piżmak. Niemal wszystkie gryzonie żywią się materiałem roślinnym, a także drobnymi bezkręgowcami. Inne grupy istot żywych w glebie zaprezentowano hasłem → organizmy glebowe.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Górny M. 1975. Zooekologia gleb leśnych. PWRiL.

Publikacje powiązane tematycznie

Gleboznawstwo. 2006. Praca zbiorowa pod red. S. Zawadzkiego. PWRiL. Warszawa. wyd. IV.
Uggla H., Uggla Z. 1979. Gleboznawstwo leśne. PWRiL. Warszawa.
Górny M. 1975. Zooekologia gleb leśnych. PWRiL.
Górny M., Grum L. 1981. Metody stosowane w zoologii gleby. PWN.
Paul E.A., Clark F.E. 2000. Mikrobiologia i biochemia gleb, Wydawnictwo UMCS, Lublin.