Materiał sypki pochodzenia naturalnego lub sztucznego stosowany w budownictwie do produkcji zapraw budowlanych i betonów oraz budowy nasypów i nawierzchni drogowych. W leśnym budownictwie drogowym dominują technologie polegające na stosowaniu konstrukcji składających się z kilku warstw kruszyw naturalnych. Ze względu na pochodzenie kruszywo dzieli się na:
• naturalne (pochodzenia mineralnego poddane co najwyżej tylko przeróbce mechanicznej),
• sztuczne (pochodzenia mineralnego uzyskane w wyniku termicznej bądź innej modyfikacji),
• z recyklingu (uzyskiwane w wyniku przeróbki nieorganicznych materiałów, uprzednio stosowanych w budownictwie).
Do budowy dróg leśnych zużywa się przede wszystkim kruszywa naturalne rozdrobnione w wyniku erozji lub uzyskane przez mechaniczne rozdrobnienie litych skał. Kruszywa naturalne mogą być uszlachetniane w procesie kruszenia, przesiewania lub płukania. Można je podzielić na kruszywa łamane, a więc takie, które powstały w procesie przekruszenia większych ziaren oraz kruszywa piaskowo-żwirowe, które składają się z piasków bądź żwirów. Kruszywa naturalne stosowane są głównie do: produkcji betonów i wyrobów betonowych, zapraw i tzw. chemii budowlanej, mieszanek mineralno-asfaltowych, warstw nośnych i ścieralnych nawierzchni drogowych, podbudów drogowych, warstw mrozochronnych, filtracyjnych, w budownictwie kolejowym, robót ziemnych (nasypy, wykopy, mury oporowe itp.) czy w budownictwie wodnym.
Kruszywa piaskowo-żwirowe to osadowa skała okruchowa występująca w luźnej postaci, o średnicy do kilku centymetrów. Najczęściej wykorzystywany jest jako składnik betonów towarowych i mas bitumicznych stosowanych na nawierzchnie dróg, a także jako materiał do podbudowy drogi. Kruszywo łamane, uzyskane przez mechaniczne rozdrobnienie skał litych dzieli się na: kliniec, tłuczeń, grys, mieszanki sortowane, kamień łamany, nieostry oraz miał.
Kozioł, W., Ciepliński, A., Machniak, Ł. i Borcz, A. (2015). Kruszywa w budownictwie. Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne, Lipiec-Sierpień.
Zajączkowski M., Czerniak A., Adamski P. (2017). Wydobywanie kopalin ze złóż położonych na gruntach w zarządzie PGL LP – zasady i tryb ubiegania się o koncesję przez jednostki PGL LP (ISBN 978-83-946400-0-2). Wydawnictwo ORW Lasów Państwowych w Bedoniu.
PN-EN 13242 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach drogowych i budownictwie drogowym
PN-EN 13285 Mieszanki niezwiązane. Wymagania.
PN-EN 933-1 Badanie geometrycznych właściwości kruszyw. Część 1: Oznaczenie składu ziarnowego – Metoda przesiewowa.
PN-EN 933-3 Badanie geometrycznych właściwości kruszyw. Część 2: Oznaczenie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości.
PN-EN 933-4 Badanie geometrycznych właściwości kruszyw. Część 4: Oznaczenie kształtu ziaren- Wskaźnik kształtu.
PN-EN 933-5 Badanie geometrycznych właściwości kruszyw. Część 5: Oznaczenie procentowej zawartości ziarn o powierzchniach powstałych w wyniku
przekruszenia lub łamania kruszyw grubych.
PN-EN 933-8 Badanie geometrycznych właściwości kruszyw. Część 8: Ocena zawartości drobnych cząstek - Badania wskaźnika piaskowego.
PN-EN 933-9 Badanie geometrycznych właściwości kruszyw. Część 9: Ocena zawartości drobnych cząstek- Badania błękitem metylenowym.
PN-EN 1097-2 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw. Część 2: Metody oznaczania odporności na rozdrobnienie.
PN-EN 1097-6 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw- Część 6: Oznaczanie gęstości ziarn i nasiąkliwości.
PN-EN 1367-1 Badanie właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych – Część 1: Oznaczenie mrozoodporności.
PN-EN 13286-1 Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym Część 1: Metody badań dla ustalonej laboratoryjnie referencyjnej gęstości
i wilgotności - Wprowadzenie i wymagania ogólne.
PN-EN 13286-2 Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym Część 1: Metody badań dla ustalonej laboratoryjnie referencyjnej gęstości
i wilgotności- Zagęszczanie aparatem Proctora.
PN-EN 13286-47 Mieszanki mineralne niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym -Część 47: Metody badań dla określenia nośności, kalifornijski wskaźnik
nośności CBR, natychmiastowy wskaźnik nośności i pęcznienia liniowego.