gatunek z rodziny kumakowatych (Bombinatoridae). Niewielki płaz, o długości ciała 2,5-5,5 cm (najczęściej 4-5 cm). Bardzo podobny do kumaka nizinnego, ale tułów ma bardziej zwarty, kończyny tylne mocniejsze, błony pławne lepiej rozwinięte. Skóra bardziej chropowata, pokryta dużymi szorstkimi brodawkami ze zrogowaciołymi kolcami na końcach. Skóra na spodniej części ciała jest gładka. Grzbiet oliwkowy lub szarobrązowy z małymi, ciemnymi, symetrycznie rozłożonymi plamkami. Spód ciała ubarwiony kontrastowo (ubarwienie ostrzegawcze), jaskrawe plamy są koloru żółtego lub cytrynowożółtego. Plamy zlewają się ze sobą, ale układ i stopień łączenia się plam są indywidualnie zmienne. Łącznie powierzchnia żółtych plam jest większa niż powierzchnia pomarańczowych plam u kumaka nizinnego i zajmuje większą część spodu ciała. Źrenice sercowate. Rezonatorów brak. Występuje w Karpatach do wysokości 1600 m n.p.m. i na pogórzu od wysokości 250 m n.p.m. (niżej występuje kumak nizinny). Zasiedla małe płytkie zbiorniki okresowe o mętnej wodzie, naturalne niewielkie stawy, rowy przydrożne, kałuże, koleiny. Częściej niż kumak nizinny spotykany na lądzie. Aktywny wieczorem. Pokarm głównie lądowy. W pokarmie: chrząszcze, pluskwiaki, błonkówki, pająki, dżdżownice, ślimaki, mrówki, rzadko organizmy wodne. Zimuje na lądzie, od września-października. Głos cichy, rezonatory nie występują. Ampleksus pachwinowy (biodrowy). Gody przedłużone. Rozwój jaj 10-12 dni. Ściśle chroniony, objęty ochroną czynną. Wymieniony w II załączniku Konwencji Berneńskiej oraz w II i IV załączniku Dyrektywy siedliskowej. Według kategorii IUCN gatunek najmniejszej troski (LC).
Autor: dr hab. Elzbieta Jancewicz
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Rybacki M. 2018. Klucze do oznaczania płazów Polski. W: S. Głowaciński, P. Sura (red.) Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona: 151-170. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183
Atlas płazów i gadów https://www.iop.krakow.pl/PlazyGady/gatunek/9
IUCN Red List of Threatened Species http://www.iucnredlist.org/details/54451/0
Internetowy System Aktów Prawnych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183 (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183)
Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Blab J., Vogel H. 1999. Płazy i gady Europy Środkowej. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Głowaciński S., Sura P. (red.) 2018. Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Juszczyk W. 1974. Płazy i gady krajowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Krzysztofiak L., Krzysztofiak A. 2016. Czynna ochrona płazów. Stowarzyszenie Człowiek i Przyroda, Krzywe.
Krzysztofiak A., Krzysztofiak L. 2014. Płazy Polski - przewodnik terenowy. Stowarzyszenie Człowiek i Przyroda, Krzywe.
Kuzmin S. et al. 2009. Bombina variegata. The IUCN Red List of Threatened Species 2009: e.T54451A11148290. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T54451A11148290.en (dostęp 30.11.3019)
Młynarski M. 1991. Płazy i gady Polski. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Rafiński J. 2003. Klucz do oznaczania płazów Polski. W: Z. Głowaciński i J. Rafiński (red.), Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Warszawa-Kraków.
Rybacki M. 2018. Klucze do oznaczania płazów Polski. W: S. Głowaciński, P. Sura (red.) Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona: 151-170. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.