liść

(botanika leśna, anatomia i morfologia roślin), organ roślin spełniający trzy zasadnicze funkcje: fotosyntezy, wymiany gazów i transpiracji. Powstaje z tkanki twórczej wierzchołka wzrostu łodygi. Wyróżnia się następujące rodzaje liści w zależności od kolejności ich pojawiania się na pędzie: liścienie (liście zarodkowe) – pierwsze liście siewek, liście młodociane – rozwijają się na siewkach jako następne po liścieniach, liście właściwe – typowe dla form dojrzałych oraz liście przykwiatowe:  przysadki – osadzone u nasady szypułek kwiatowych, podsadki – usytuowane pod kwiatostanem i podkwiatki – wyrastające na szypułkach kwiatowych. Części składowe liści – blaszka liściowa, ogonek i przylistki (niewielkie, łuskowate lub listkowate przyrośnięte do nasady ogonka albo do pędu). Ze względu na liczbę blaszek liście dzieli się na: pojedyncze – jedna blaszka liściowa osadzona na ogonku liściowym lub bezpośrednio przylegająca do pędu (liście siedzące), złożone – blaszek liściowych więcej osadzonych na wspólnej osi (osadce). Do tej grupy zalicza się liście trójlistkowe z trzema listkami na wierzchołku osi. Liście dłoniaste (dłoniasto złożone, palczaste) maja więcej niż trzy listki na wierzchołku osi liścia. Liście pierzaste z listkami osadzonymi z dwóch stron osi liścia dzielą się na parzysto pierzaste, nieparzysto pierzaste oraz podwójnie pierzaste z osią główną rozgałęzioną na osie boczne. U roślin nagozalążkowych występują: - igły (szpilki) – trwałe (żyjące zwykle kilka, niekiedy kilkanaście lat), rzadziej sezonowe liście o budowie kseromorficznej, mocno wydłużone, o wielokrotnie większej długości od szerokości, przeważnie równowąskie, z wyjątkiem nasady i wierzchołka; wierzchołek może być ostry, tępy lub zaokrąglony, albo z małym wcięciem, np. u niektórych jodeł; brzegi igieł są zwykle gładkie, czasami drobno piłkowane, np. u większości sosen,  - łuski (liście łuskowate) – są zredukowanymi liśćmi właściwymi, gęsto pokrywającymi pędy, występującymi u przedstawicieli rodziny cyprysowatych, - liście miłorzębu, podobne do liści roślin okrytozalążkowych, mają blaszkę o kształcie wachlarzowatym. Liście roślin okrytozalążkowych mogą mieć kształt:- równowąski – brzegi blaszki na przeważającej długości równoległe, - lancetowaty – blaszka wydłużona, najszersza poniżej połowy jej długości i zwężająca się ku szczytowi,  - łopatkowaty – blaszka rozszerzona w górnej części, a w dolnej przechodząca stopniowo w ogonek, - jajowaty – blaszka rozszerzona w dolnej części,- odwrotniejajowaty – blaszka rozszerzona powyżej połowy jej długości, - eliptyczny – blaszka najszersza w połowie długości i jednakowo zwężająca się ku szczytowi i nasadzie, - okrągły – blaszka o szerokości równej lub prawie równej długości, - nerkowaty – blaszka zbliżona do okrągłej lecz z dużą nasadą sercowatą,- sercowaty – blaszka zbliżona do jajowatej lecz z dużą nasadą sercowatą, - trójkątny – blaszka o zarysie trójkąta, - romboidalny  - blaszka o zarysie rombu. Ze względu na wycięcia blaszki wyróżnia się: - liście całkowite – bez wycięć,- liście podzielone  - wrębne – wycięcia (zatoki) płytkie, sięgają do 1/4 szerokości blaszki,- klapowane – wycięcia (zatoki) średnio głębokie sięgają od 1/4 do 1/3 szerokości  blaszki,- dzielne (dłoniastodzielne lub pierzastodzielne) – wycięcia (zatoki) głębokie, sięgają do 2/3 szerokości blaszki, - sieczne (pierzastosieczne lub dłoniastosieczne) – jeśli wycięcia blaszki dochodzą do nerwu głównego.Wierzchołek blaszki może być:  zaostrzony, tępy, zaokrąglony, ucięty, wycięty (wykrojony), nasada – zaokrąglona, sercowata, klinowata lub prosta, a brzeg – cały – równy na całej długości, falisty – nieznacznie i łagodnie nierówny, orzęsiony – z szeregiem sztywnych włosków, piłkowany – wycięcia i ząbki ostre,  ząbkowany – wycięcia zaokrąglone, ząbki ostre albo karbowany – wycięcia ostre, ząbki zaokrąglone. Wyróżnia się następujące rodzaje unerwienia blaszki:- równoległe – nerwy o przebiegu mniej więcej równoległym, - pierzaste – jeśli na przedłużeniu ogonka znajduje się jeden nerw główny rozgałęziający się na boki (pierzasto),- dłoniaste (palczaste) – jeśli od nasady ogonka odchodzą trzy nerwy lub więcej.  Blaszki liściowe mogą być nagie, gładkie lub pomarszczone, sztywne i błyszczące albo pokryte gruczołkami, kolcami lub włoskami. Włoski (utwory skórki) bywają pojedyncze bądź rozwidlone, proste lub wełniste, odstające albo przylegające, cienkie lub szczeciniaste.