Mady rzeczne

(Gleboznawstwo leśne), Mady rzeczne to gleby położone we współczesnej, zalewowej dolinie rzeki lub potoku. Mady rzeczne powstały z aluwiów rzecznych ziemistych i szkieletowych, a żwir i kamienie są wyraźnie obtoczone. Szkieletowość mad jest ściśle związana z charakterem i biegiem rzeki. Wraz ze spadkiem prędkości płynących w rzece wód spada również udział frakcji szkieletowych w aluwiach. Najbardziej szkieletowe są mady górskie. W morfologii mad zaznacza się wyraźne warstwowanie profili powodowane nanoszeniem kolejnych warstw aluwiów przez płynące wody (→ fotografia). Akumulacja kolejnych warstw może być przerwana przez zerwanie i przeniesienie w inne miejsce zgromadzonych aluwiów. Jest to odmładzanie koryta rzeki i gleb budujących takie tereny. Stabilizacja koryta rzeki sprzyja wytwarzaniu się poziomów próchnicznych i sukcesji roślin. Wyróżniono następujące podtypy mad rzecznych: inicjalne, właściwe, próchniczne i brunatne (→ rysunek). Mady rzeczne inicjalne występują w terenach bezpośrednio przyległych do rzek i potoków i narażonych na niszcząco-budującą działalność wód płynących. Mady rzeczne brunatne występują w najbardziej stabilnej części doliny zbudowanej z aluwiów. Mady są najczęściej obojętne lub zasadowe, zasobne w składniki pokarmowe. Ich morfologię można wyrazić poziomami: Ain–AinC–W1-W2-W3. Właściwości biogeochemiczne mad rzecznych pozwalają wyróżnić odmiany hipertroficzne, eutroficzne i mezotroficzne. Są to siedliska leśne lasów łęgowych i lasów łęgowych górskich. Większość mad rzecznych stanowi potencjalne zbiorowiska łęgów topolowo - wierzbowych (Salici – Populetum) i nadrzecznej olszyny górskiej (Alnetum incanae). Niekiedy jednak w bardziej ustabilizowanej części koryta, rzeki tworzą warunki dla bardzo cennych i wamagających gatunków drzewiastych jak, pogórski łęg jesionowy (Carici remotae – Fraxinetum) i łęg wiązowo - jesionowy (Ficario - Ulmetum typicum). Inicjalne mady, które często są bardzo młodym materiałem odłożonym przez rzekę, są porastane przez łozy (wierzba szara, Salix cinerea), krzaczaste zarośla wierzbowe, które woda zalewa wielokrotnie w ciągu roku. Morfologię i pełną dokumentację tych gleb prezentuje → Atlas gleb leśnych Polski i → Muzeum Gleb.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. Praca zbiorowa. CILP.
Brożek S., Zwydak M. 2003. Atlas gleb leśnych Polski. CILP.

Publikacje powiązane tematycznie

Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. Praca zbiorowa. CILP.
Brożek S., Zwydak M. 2003. Atlas gleb leśnych Polski. CILP.
Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata 2006. Aktualizacja 2007 World Reference Base for Soil Resources First Update 2006. First Update 2007. Charzyński P., Bednarek R., Kabała C. (tłum. i red.) 2009, ISBN: 978-83-231-2425-2. Published by the arrangement with the FAO and UN by Nicolaus Copernicus University.
Gleby w środowisku przyrodniczym i krajobrazach Europy. 2013. Praca zbiorowa (red. S. Brożek). Wydawnictwo UR Kraków.