(zoologia leśna, ptaki), (łac. Larus melanocephalus, ang. Mediterranean Gull) ptak z rodziny Laridae (mewowate), rzędu Charadriiformes (siewkowe). Długość ciała 37-40 cm, rozpiętość skrzydeł 94-102 cm, masa ciała 215-350 g. Podobna do śmieszki, choć nieco większa i masywniejsza. Wyraźny polifenizm (występowanie barwniejszej szaty godowej i skromniejszej spoczynkowej). Ptak w szacie godowej ma czarny kaptur na głowie, jasnopopielaty płaszcz i białe końce skrzydeł. Dziób mocniejszy niż u śmieszki, czerwony z czarnym paskiem przy końcu. W szacie spoczynkowej głowa biała z ciemną plamą za okiem. Szata młodych ptaków charakteryzuje się popielatym pasem biegnącym przez środek skrzydła, skontrastowanym z brunatnymi pokrywami skrzydłowymi i czarnym paskiem na lotkach drugorzędowych. Na końcu ogona wąski, czarny pasek. Gatunek śródziemnomorski, do Polski wpierw zalatujący sporadycznie, a od lat 80. ubiegłego wieku lęgowy, zwiększający liczebność. Zamieszkuje wyspy w nurcie dużych rzek (w Polsce – głównie Wisły). Gniazdo zakłada na ziemi. Gniazduje kolonijnie. W okresie V-VI składa trzy jaja, które wysiaduje samica na zmianę z samcem przez 23-25 dni. Zagniazdownik, pisklęta wykluwają się pokryte puchem i w razie niebezpieczeństwa są gotowe do opuszczenia gniazda. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gatunek wędrowny, przeloty IV i VIII-X, zimuje w zachodniej Europie i basenie Morza Śródziemnego. Pożywienie: owady wodne i lądowe, ryby, mięczaki. Liczebność w Polsce szacowana na 30-50 par. Gatunek objęty ochroną ścisłą.
Dariusz Graszka - Petrykowski
Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Cramp S. (red.) 1977-1994. The Birds of the Western Palearctic. T. I-IX. Oxford University Press, Oxford
Sikora A. i in. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań
Svensson L. 2012. Ptaki. Przewodnik Collinsa. Multico, Warszawa
Tomiałojć L., Stawarczyk S. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław