Mezoregion przyrodniczo-leśny Piotrkowsko-Opoczyński

(siedliskoznawstwo leśne), Mezoregion (VI.2) w granicach małpolskiej krainy przyrodniczo-leśnej; o powierzchni ogólnej 3923 km², z czego lasy ekosystemy seminaturalne zajmują 38%. Dominują krajobrazy peryglacjalne równinne i faliste, rzadko pagórkowate, miejscami fluwioglacjalne równinne i faliste. Niewielkie są powierzchnie zajęte przez krajobrazy zalewowych den dolin – akumulacyjne. W granicach mezoregionu, położonego na obszarze który był w zasiegu zlodowacenia odry, znajduje się morenowa Równina Piotrkowska oraz Wzgórza Opoczyńskie, zbudowane z utworów starszych okresów geologicznych, przykrytych osadami plejstoceńskimi. Wzgórza Opoczyńskie w najwyższym punkcie osiągają 310 m n.p.m. Dominują utwory zlodowacenia środkowopolskiego, głównie plejstoceńskie gliny zwałowe, piaski i żwiry lodowcowe, oraz piaski i żwiry sandrowe. We wschodniej części mezoregionu na powierzchnię wychodzą skały starsze od czwartorzędu. Wśród nich wyróżniają się wapienie, margle, iłowce, mułowce i piaskowce jurajskie, rzadziej iłowce, mułowce, piaskowce, dolomity i wapienie triasowe oraz wapienie, opoki, margle i piaskowce z okresu kredy. W miejscach występowania wapieni jurajskich pojawiają się często zjawiska krasowe i wywierzyska krasowe (np. rezerwat „Niebieskie źródła” w okolicach Tomaszowa). W dolinach rzecznych (głównie Pilicy i jej dopływów) zalegają holoceńskie piaski, żwiry, mady rzeczne, torfy i namuły. Niezbyt liczne tarasy nadzalewowe tworzą piaski, żwiry i mułki rzeczne zlodowacenia północnopolskiego, rzadziej środkowopolskiego. W rozproszeniu występują małe obszary piasków eolicznych, lokalnie w wydmach. Krajobraz roślinny tworzy mozaikę z przewagą krajobrazów: dąbrów świetlistych i grądów oraz borów mieszanych. Ponadto w południowej części mezoregionu są niewielkie powierzchnie krajobrazu borów mieszanych i grądów w odmianie małopolskiej i podwariancie z dużym udziałem łęgów jesionowo-olszowych i olsów, a w południowo-zachodniej – wyżynnych buczyn i grądów w odmianie świętokrzysko-roztoczańskiej.
Lesistość mezoregionu wynosi 35%. Lasy tworzą małe i średnie kompleksy; największe z nich rozciągają się wzdłuż rzeki Pilicy. Zajmują około 1373 km², z czego 68% jest w zarządzie RDLP w Łodzi (nadleśnictwa: Brzeziny – cz. płd.-wsch., Spała – bez cz. płn., Smardzewice, Opoczno, Przedbórz – cz. płn., Radomsko – cz. wsch., i Piotrków – cz. wsch.) oraz RDLP w Radomiu (nadleśnictwa: Przysucha – cz. płn.-zach., Barycz – cz. zach., i Ruda Malaniecka – cz. płn.). W Lasach Państwowych dominują siedliska BMśw 29%, Bśw 24% i LMśw 23%. Gatunkiem panującym w drzewostanach jest sosna, która zajmuje 89%. Średni wiek drzewostanów wynosi 64 lata, a miąższość na 1/ha 247 m³. Lasy ochronne zajmują 49% pow.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Zielony R., Kliczkowska A., 2012: Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010, CILP, Warszawa.

Publikacje powiązane tematycznie

Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska M.. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa.
Kondracki J. 2001. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kliczkowska A., Zielony R., i in. (Red.) 2004. Siedliskowe podstawy hodowli lasu. Załącznik do Zasad Hodowli Lasu. ORW LP w Bedoniu, Warszawa 2004.
Marks L., Ber A., Gogołek W., Piotrowska K. [red. ]. 2006. Mapa Geologiczna Polski 1:500 000. Warszawa : Min. Środ., PIG.