mleczaj rydz

(uboczne użytkowanie lasu), Lactarius deliciosus (L.: Fr.) S.F.Gray - średnio pospolity gatunek grzyba, występujący od lata do jesieni, pod sosnami, w młodych drzewostanach oraz na obrzeżach lasów, zwykle na glebach piaszczystych.
Owocniki mają kapelusze o średnicy 3 - 12 cm, w młodości wypukłe, z czasem płaskie, w środku wklęśnięte; koloru mięsnoczerwonego, ceglastopomarańczowego z domieszką zielonego, gładkie z ciemniejszymi, wyraźnymi  koncentrycznymi kręgami. Brzeg kapelusza przez długi czas podwinięty. Górna powierzchnia jest gładka i sucha, w czasie wilgotnej pogody nieco śliska. Blaszki są gęste, kruche, najpierw żółtopomarańczowe, później jaskrawopomarańczowe, przy trzonie zbiegające lub przyrośnięte, po zgnieceniu zielenieją. Trzon jest cylindyryczny, nieco jaśniejszy od kapelusza, niekiedy z zielonymi plamami, często z wieloma płytkimi pomarańczowymi jamkami (ważna cecha), krótki, krępy, gładki, u dojrzałych okazów w środku pusty. Miąższ jest jędrny ale kruchy, kremowożółty. Mleczko pomarańczowe lub marchewkowe o łagodnym smaku i miłym zapachu. Mleczaj rydz należy do naszych najsmaczniejszych grzybów. Najlepiej oczyszczone (nie umyte!) kapelusze smażyć na maśle lub na blasze. Świetnie też smakują w marynacie, nabierając korzennego aromatu. Można je również dusić i traktować jako szlachetny grzyb domieszkowy. Nie nadaje się do suszenia. Uwaga: potocznie nazwą „rydz” określa się zbiorowo różne gatunki grzybów; różnią się one nieznacznie barwą i wielkością owocników, zmianami barwy miąższu i mleczka na powietrzu, wielkością zarodników, a przede wszystkim - tworzeniem symbiozy z różnymi gatunkami drzew. Są to: mleczaj świerkowy (L. detterrimus) – najpospolitszy i najczęściej zwany „rydzem”, ale nieco mniej smaczny od rydza „prawdziwego”; mleczaj jodłowy (m. późnojesienny  - L. salmanicolor), a także mleczaj zmienny (L. semisanguifluus) i mleczaj czerwieniejący (L. sanguifluus). Generalnie, wszystkie mleczaje o czerwonawym lub pomarańczowym mleczku są jadalne.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Grzywacz A., Staniszewski P., 2003. Wiem, co zbieram w lesie. Oficyna Wydawnicza MULTICO. Warszawa.
Gumińska.B., Wojewoda W. 1988. Grzyby i ich oznaczanie. PWRiL.

Publikacje powiązane tematycznie

Dermek A., 1988. Grzyby znane i mniej znane. PWRiL, Warszawa.
Fluck M. Jaki to grzyb? Delta Warszawa 1995.
Grzywacz A., 1990. Grzyby leśne. PWRiL, Warszawa.
Læssøe T., Del Conte A.1997. Grzyby. Wielka Księga. Warszawa, Wydawnictwo Wiedza i Życie.
Staniszewski P. 2011: Użytkowanie grzybów leśnych – możliwości i zagrożenia. Biblioteczka Leśniczego. Zeszyt 321. Wyd. Świat, Warszawa.