Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych (MPPL)

(Ochrona przyrody), to długofalowy program, którego celem jest uzyskanie corocznych wskaźników liczebności dla 80-100 najpowszechniej występujących w Polsce gatunków ptaków. Program stanowi część Państwowego Monitoringu Środowiska koordynowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Ponieważ ptaki są bardzo dobrym wskaźnikiem jakości środowiska - zmiany ich liczebności dostarczają informacji o stanie całego środowiska przyrodniczego. Obserwacja zmian pozwala również na skuteczną ochronę gatunków ptaków zmniejszających swoją liczebność lub zagrożonych.
Obserwacje terenowe prowadzone są przez ponad 300 wysoko wykwalifikowanych wolontariuszy z całego kraju. W każdym z 15 regionów awifaunistycznych Polski prace terenowe organizują koordynatorzy regionalni. Obserwacje prowadzone są na ok. 560 losowo wybranych polach próbnych o powierzchni 1 km². W sezonie lęgowym każda powierzchnia jest kontrolowana dwukrotnie, z wykorzystaniem standardowej, prostej metodyki. Zgodnie z nią, zapisywane są wszystkie osobniki widziane i słyszane. Obserwatorzy notują też obecność ssaków i sporządzają opis siedliska.
Dzięki programowi MPPL wyznaczane są trendy liczebności monitorowanych gatunków ptaków oraz uzyskiwane dane o ich rozpowszechnieniu. Zmiany w krajobrazie rolniczym monitorowane są za pomocą wskaźnika stanu populacji rozpowszechnionych ptaków krajobrazu rolniczego (tzw. Farmland Bird Index - FBI), który jest jednym z tzw. wskaźników strukturalnych, mierzący postęp krajów członkowskich UE we wdrażaniu Strategii Lizbońskiej. Poza tym dane zebrane w trakcie prac MPPL służą do tworzenia tzw. predyktywnych map rozmieszczenia gatunków pospolitych ptaków, czyli map oczekiwanego ich rozmieszczenia, a także do licznych innych opracowań naukowych i statystycznych.
Dane MPPL są publikowane przez GIOŚ w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na stronach GIOŚ znajduje się baza danych z wynikami. Publikowane są również syntetyczne raporty.
15 lat badań w ramach MPPL pozwoliło na obliczenie istotnych statystycznie trendów zmian liczebności dla 110 najszerzej rozpowszechnionych gatunków. Wśród nich 26 gatunków charakteryzuje się stabilnym trendem liczebności, należą do nich m.in.: derkacz, grubodziób i pełzacz ogrodowy.
29 gatunków wykazuje istotne spadki liczebności. Przykładami takich gatunków są: makolągwa, myszołów oraz turkawka. Najwięcej gatunków (48) wzrasta liczebnie, są to np.: bażant, dzięcioł zielony, krzyżówka, paszkot.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Marek Maciantowicz