nitryfikacja, azotany

(Gleboznawstwo leśne), amoniak NH₃, występujący w glebie w formie jonu amonowego NH₄⁺, ulega procesowi utlenienia zwanego nitryfikacją. Nitryfikacja jest procesem prowadzonym przez bakterie nitryfikacyjne. Zachodzi w warunkach tlenowych, najpierw bakterie z rodzaju np. Nitrosomonas i Nitrosospira utleniają jony amonowe do azotynów: 2 NH₄⁺ + 3 O₂ → 2 NO₂^- + 4 H⁺ + 2 H₂O, a następnie jony azotynowe są utleniane przez bakterie z rodzaju np. Nitrobacter do azotanów: 2 NO₂⁻ + O₂ → 2 NO₃^-. Azotany powstałe w tym procesie, podobnie jak sole amonowe są już przyswajalne dla roślin. Przebieg procesu nitryfikacji zależy od wielu czynników: dostępność materii organicznej, zawartość wody i tlenu, temperatura i odczyn. W lasach proces ten przebiega w glebach z próchnicą typu mull, gdzie przeważają ilościowo jony azotanowe nad amonowymi. Proces ten przebiega najintensywniej latem i późną wiosną. Azotany nie są sorbowane w glebie, są bardzo łatwo rozpuszczalne w wodzie, a tym samym łatwo przemieszczają się w glebie. Łatwo przechodzą do wód glebowych, jezior i studzien. Są szkodliwe dla zdrowia człowieka, zwłaszcza dla płodów w łonie matek. Wysoki poziom azotanów może być niebezpieczny dla noworodków. Gotowanie wody nie zmniejsza ilości azotanów. Zawartość azotanów w wodzie powyżej 50 mg/litr czyni ją nieprzydatną dla picia. Zarówno → amonifikacja, jak i → nitryfikacja są elementem procesu zwanym → obieg azotu i → obieg materii w przyrodzie. W handlu wystepują azotany jako sole kwasu azotowego zwane → saletry, a także → saletrzak.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Paul E.A., Clark F.E. 2000. Mikrobiologia i biochemia gleb, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Publikacje powiązane tematycznie

Brożek S. : Organiczne formy azotu w glebach leśnych Beskidu Zachodniego. Roczniki Glebozn., T.XXXV, nr 2, 1984, s. 25-42.
Brożek S. : Mineralne formy azotu w glebach leśnych Beskidu Zachodniego. Roczniki Glebozn. T.XXXVI, nr 3, 1985, s. 91-108.
Brożek S. : Mineralizacja azotu w poziomach próchnicznych gleb Puszczy Niepołomickiej. Roczniki Glebozn. T.XXXVII, nr 3, 1986, s. 225-235.
Brożek S.: Przekształcanie górskich gleb porolnych przez olszę szarą (Alnus incana (L) Moench). Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Seria Rozprawy habil., Nr 184, 1993, s. 1-52.