nornik północny (Microtus oeconomus)
gatunek gryzonia z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w rodzinie chomikowatych (Cricetidae). Budowa ciała krępa, pysk zaokrąglony, tępo zakończony, uszy krótkie, nieznacznie wystają z futerka, oczy niewielkie, wibrysy krótkie (< 30 cm). Ubarwienie grzbietu zwykle ciemne, brązowo-szare z brunatnym odcieniem, stopniowo przechodzi w srebrzystoszare ubarwienie na spodzie ciała. Barwa stóp zmienna - od jasnej po czarną. Stopa tylna zwykle > 1,7 cm, z sześcioma modzelami. Ogon stosunkowo krótki (30 % (25-50 %) długości ciała, zwykle > 4 cm). Masa ciała 20-74 g, długość ciała 8,5-14,5 cm, długość czaszki 2,5-3 cm. Zęby hipsodontyczne. Zęby trzonowe o budowie pętlowej. Zębów 16, wzór zębowy 1003. Pokarm roślinny: zielone części roślin, korzenie, kłącza, kora młodych drzew, sporadycznie nasiona i jagody. Gatunek borealny, zimnolubny. W Polsce południowo-zachodnia granica występowania gatunku w Europie. Preferuje tereny otwarte, zamieszkuje wilgotne i zabagnione łąki, otwarte i zarastające turzycowiska, szuwary, olsy. Dobrze pływa. Na powierzchni ziemi porusza się po wydeptanych ścieżkach. Kopie krótkie płytkie nory. Gniazda w kępach turzyc, z rozdrobionych traw. Aktywny cały rok i całą dobę, głównie o zmierzchu i tuż przed świtem. Rozród od wiosny (IV) do jesieni (IX-X). Długość ciąży 19-22 dni, liczba miotów 3-4, liczba młodych w miocie zwykle 4-7 (2-12). Maksymalna długość życia 12-18 miesięcy. Silne fluktuacje liczebności w kolejnych latach. Sezonowa zmienność liczebności, najwyższe liczebności jesienią. Rola ekologiczna: może wyrządzać szkody w uprawach leśnych, pokarm drapieżnych ptaków i ssaków. Wrogowie naturalni: drobne ssaki drapieżne, zwłaszcza łasica łaska i gronostaj europejski, ptaki drapieżne, sowy.
ŹRÓDŁO (AUTOR)Linzey A.V., Shar S., Lkhagvasuren D., Juškaitis R., Sheftel B., Meinig H., Amor, G., Henttonen H. 2016. Microtus oeconomus (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T13451A115113894. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T13451A22347188.en
Kowalski K., Ruprecht A. L. 1984. Rodzina: Nornikowate - Arvicolidae. W: Z. Pucek (red.) Klucz do oznaczania ssaków Polski: 169-194. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2014. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Wilson D. E., Reeder D-A M. (eds.) 2005. Mammal species of the World. A taxonomic and geographic reference. Johns Hopkins University Press, Baltimore. https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/
Publikacje powiązane tematycznieAtlas ssaków Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków https://www.iop.krakow.pl/ssaki/gatunki
Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2014. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Borowski Z. 2011. Wpływ drapieżnictwa na dynamikę populacji gryzoni - na przykładzie nornika północnego (Microtus oeconomus). Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
Cichocki W., Ważna A., Cichocki J., Rajska E., Jasiński A., Bogdanowicz W. 2015. Polskie nazewnictwo ssaków świata. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Gliwicz J., Jancewicz E. 2004. Mieszkańcy dolin rzek – norniki północne. W: B. Jędrzejewska, J. M. Wójcik (red.), Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej: 139-148. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.
Jancewicz E. 2019. Znaczenie polan śródleśnych dla utrzymania różnorodności gatunkowej małych ssaków w Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kowalski K., Ruprecht A. L. 1984. Rodzina: Nornikowate - Arvicolidae. W: Z. Pucek (red.) Klucz do oznaczania ssaków Polski: 169-194. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Linzey A.V., Shar S., Lkhagvasuren D., Juškaitis R., Sheftel B., Meinig H., Amor, G., Henttonen H. 2016. Microtus oeconomus (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T13451A115113894. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T13451A22347188.en
Mitchell-Jones A. J., Amori G., Bogdanowicz W., Kryštufek B., Reijnders P. J. H., Spitzenberger E., Stubbe M., Thissen J. B., Vohralik V., Zima J. (eds.) 1999. Atlas of European mammals. Academic Press, London.
Wilson D. E., Reeder D-A M. (eds.) 2005. Mammal species of the World. A taxonomic and geographic reference. Johns Hopkins University Press, Baltimore. https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/
Zdjęcia
Rysunki
Tabele
Mapy
Filmy
Pliki
LASÓW PAŃSTWOWYCH W BEDONIU
Nowy Bedoń, ul. Sienkiewicza 19
95-020 Andrespol
Tel. (0-42) 677 25 00
Fax. (0-42) 677 25 02
encyklopedialesna@bedon.lasy.gov.pl
orwlp@bedon.lasy.gov.pl
Projekt i wykonanie: BERX Group