(Ochrona przyrody), to stosunkowo nowa forma ochrony w polskim prawodawstwie, wynikająca z realizacji zapisów konwencji Berneńskiej z 1979 roku i przygotowania prawnych możliwości tworzenia sieci Natura 2000 w Polsce. Została wprowadzona po raz pierwszy w roku 2001, kiedy ukazało się Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz.U. 2001 nr 92 poz. 1029). Lista chronionych siedlisk obejmowała 95 pozycji, dla których znajdował się ogólny zapis, że „podlegają ochronie”. Rozporządzenie to zostało uchylone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000. Zapis o podleganiu siedlisk ochronie został zmieniony na ochronę „w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000”. Rozporządzenie wymieniało 76 typów siedlisk, 44 gatunki roślin oraz 89 gatunków zwierząt.
Kolejne Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. 2010 nr 77 poz. 510) - wymienia 231 siedlisk i 449 taksonów zwierząt i 675 taksonów roślin jakie występują na terenie całej Unii Europejskiej. W latach 2012 i 2013 ukazały się rozporządzenia zmieniające rozporządzenie z 2010 roku, a w roku 2014 ukazało się Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000.
Aktualnie wymienione są 233 siedliska, 463 taksony zwierząt (z wyjątkiem ptaków) i 676 taksonów roślin jakie występują na terenie całej Unii Europejskiej.
Marek Maciantowicz