Ronka Eugeniusz

(historia i tradycja leśna),Eugeniusz Ronka pochodził z rodziny szwajcarskiej (taka pisownia jego nazwiska utrwaliła się w XIX w Wielkopolsce; w innych źródłach pojawiają się różne formy jego nazwiska: de Ronka, de Ronca, de Ronko, de Ronke, Ronko, Ronke). Ojciec Eugeniusza,Ludwik, był profesorem Uniwersytetu Moskiewskiego. Według większości źródeł Eugeniusz urodził się w 1790 roku we Władykaukazie, gdzie w tym czasie przebywali jego rodzice. Studia uniwersyteckie ukończył w Moskwie, po czym wstąpił do wojska. Najazd Napoleona na Rosję zastał go, jako oficera artylerii, w korpusie inżynierów armii w Tule. W 1815 r. młody oficer został odkomenderowany do komisji mierniczej, pracującej na Ukrainie i na Krymie, a następnie przeniesiony do Petersburga. Służba wojskowa nie pochłaniała mu zbyt wiele czasu, więc zapisał się na studia w tamtejszym Instytucie Leśnym. Po ich ukończeniu został skierowany w 1820 roku do pracy w Puszczy Białowieskiej na stanowisko nadleśniczego (Oberforsmeister), co w rosyjskiej administracji leśnej wiązało się automatycznie z awansem na stopień wojskowy kapitana. Na nowym stanowisku, Ronka okazał się bardzo sprawnym kierownikiem i organizatorem wszystkich służb puszczańskich. Wiele uwagi poświęcał hodowli żubrów w Puszczy, których stan liczbowy za jego bytności w Puszczy zwiększył się z 596 sztuk w 1822 r. do 711 sztuk w 1829 r. Zamieszkał w Królowym Moście, gdzie poślubił Polkę - Anielę Wiesiołowską; małżeństwo to z pewnością przyczyniło się do jego zupełnej polonizacji W kilka miesięcy po wybuchu Powstania Listopadowego Ronka otrzymał carski nakaz konfiskaty wszelkiej broni palnej z terenu Puszczy Białowieskiej. Zgromadzony arsenał nie został oddany władzom rosyjskim, lecz posłużył do uzbrojenia około 300-osobowej partii powstańczej, w której znalazł sie takze ponad 100-osobowy oddział strażników i strzelców z Puszczy Białowieskiej, z którym Ronko przyłączył się do korpusu generała Dezyderego Chłapowskiego. Po upadku Powstania na Litwie, korpus wraz z oddziałem dowodzonym przez Ronkę, przekroczył granicę rosyjsko-pruską i został internowany. Ronka znalazł się na liście powstańców ściganych carskim listem gończym, a za jego głowę wyznaczono nagrodę 6 000 rubli w złocie. Po upływie okresu internowania w Prusach, udał się na emigrację do Francji, a później do Szwajcarii, gdzie podjął pracę w lasach, poznając praktycznie różne dziedziny gospodarstwa leśnego tego kraju, a szczególnie nowoczesne metody urządzania lasu. Po kilku latach pobytu w Szwajcarii Ronka uzyskał paszport tego kraju i pieszo przez Bawarię i Czechy dotarł do Wielkiego Księstwa Poznańskiego, gdzie znalazł zatrudnienie u towarzysza walk powstańczych na Litwie, hrabiego Seweryna Mielżyńskiego, właściciela dóbr miłosławskich koło Wrześni. Wydalany dwukrotnie z Prus, wracał do Miłosławia, gdzie wreszcie po 1840 roku otrzymał prawo pobytu w Królestwie Pruskim. Wykonał urządzanie lasów Mielżyńskiego i w innych majątkach polskich, szkoląc przy tym leśniczych i zachęcając ich do studiowania literatury fachowej i kształcenia w szkołach leśnych. Opracował także Kalendarz dla leśnika i łowczego całorocznego zatrudnienia w boru i lesie, dla pierwszego w Wielkim Księstwie Poznańskim polskiego Podręcznika leśnictwa, wydanego w Poznaniu w 1869 r. Jego działalność przyczyniła się w znaczącym stopniu do unowocześnienia polskiego gospodarstwa leśnego w XIX-wiecznej Wielkopolsce. Pod koniec swego życia, prawdopodobnie między 1868 a 1870 rokiem, ciężko schorowany Eugeniusz Ronka przeniósł się z Miłosławia do Galicji, do swej córki, Marii z Ronków Breańskiej i zamieszkał w Zagórzanach, parafia Gdów. Tam też zmarł dnia 5 lipca 1875 r.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Władysław Chałupka: Eugeniusz Ronka (1790-1875): pionier polskiego leśnictwa w Wielkopolsce. Stud. Mater. Ośr. Kult. Leśn. 7, 2008: 25-39.

Publikacje powiązane tematycznie

Karcov G. - Belovežskaja Pušča 1382 – 1902. Udoržaj, Minsk 2002 (reprint I wydania: S.-Petersburg, Artistističeskoje zavedenie A.F.Marksa, 1903), 1-295

Filip Skoraczewski - Rozwój polskiego leśnictwa w XIX wieku w Wielkim Księstwie Poznańskim. W: Pierwszy Zjazd polskich leśników w Krakowie 1907. Referaty [Reprint wydany z okazji 125-lecia Polskiego Towarzystwa Leśnego]. Wyd. PTL, Kraków 2007: 1-66.

Pomarański S. 1925. Listy gończe w sprawie powstańców z r. 1831, pochodzących z Litwy. Ateneum Wileńskie nr 9, 146-157.

Wacław Sokołowski - Ronka Eugeniusz. W: Polski Słownik Biograficzny. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, t. 32/1 (132), 1989: 25-26.

Daszkiewicz P., Jędrzejewska B., Samojlik T. Puszcza Białowieska w pracach przyrodników 1721 – 1831. Wyd. Semper, Warszawa, 2004, s. 1-186.