ryjówka malutka (Sorex minutus)

gatunek ssaka w rodzinie ryjówkowatych (Soricidae) z rzędu ryjówkokształtnych (Soricomorpha). Pyszczek silnie wyciągnięty w ryjek. Okrywa włosowa gęsta, krótka. Grzbiet jednolicie brunatny, brunatno-kasztanowy. Spód jaśniejszy, szaro-brunatny, łagodnie odgraniczony od grzbietu. Ogon równomiernie owłosiony. Najmniejszy ssak Polski. Długość ciała 4-6 cm, długość ogona 70-75 % długości ciała. Ucho krótkie, słabo widoczne, zawsze poniżej 6,5 mm długości. Oko położone bliżej końca ryjka niż przedniego brzegu otworu słuchowego. Masa ciała 2-6 g (przezimki 3-6 g, tegoroczne 2-4 g), zwykle 3-4 g. Występuje efekt Dehnela. Długość czaszki 14-16 mm. Czaszka bardzo delikatna, kości cienkie, brak łuków jarzmowych. Zębów 32. Wzór zębowy 3133/2013. Korony zębów zabarwione czerwono-brązowo. Drapieżna. Pokarm wyłącznie mięsny i wysokokaloryczny: drobne bezkręgowce, głównie larwy owadów, pajęczaki, padlina. Tempo metabolizmu bardzo wysokie. Zapotrzebowanie pokarmowe równe 200 % masy ciała. Gatunek terytorialny. Zamieszkuje lasy liściaste i mieszane, zarośla, pola, łąki, turzycowiska, parki, ogrody, cmentarze. Spotykana w miejscach bardziej wilgotnych i mniej produktywnych niż ryjówka aksamitna. Porusza się korytarzami wydeptanymi/wykopanymi przez gryzonie. Gniazda w opuszczonych norach gryzoni, w zmurszałych pniach, pod korzeniami, w kompoście. Sezon rozrodczy od wiosny (III) do jesieni (IX), brak rozrodu zimą. Ciąża 19-20 dni, liczba miotów w roku 3-4, liczba młodych w miocie 2-9(12). Młode rodzą się nagie i ślepe. Potencjał rozrodczy niski w porównaniu z małymi gryzoniami. Dojrzałość płciowa zwykle po przezimowaniu. Aktywna cały rok (zimą pod śniegiem) i całą dobę, z przerwami na odpoczynek. Maksymalna długość życia 14 miesięcy. Średnio żyje 6 miesięcy. Drapieżnictwo ze strony ptaków i ssaków, choć ryjówki nie są atrakcyjnymi ofiarami. Wysoka śmiertelność zimą. Gatunek objęty ochroną częściową.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Hutterer R., Kryštufek B., Fernandes M., Meinig H. 2016. Sorex minutus (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T29667A115171222. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T29667A22316362.en

Pucek Z. 1984. Rząd: Owadożerne - Insectivora. W: Z. Pucek (red.), Klucz do oznaczania ssaków Polski: 48-85. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2014. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Wilson D. E., Reeder D-A M. (eds.) 2005. Mammal species of the World. A taxonomic and geographic reference. Johns Hopkins University Press, Baltimore. https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183

Publikacje powiązane tematycznie

Atlas ssaków Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków https://www.iop.krakow.pl/ssaki/gatunki

Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2014. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Churchfield S. Natural history of shrews. Comstock Publishing / Cornell University Press, New York.

Cichocki W., Ważna A., Cichocki J., Rajska E., Jasiński A., Bogdanowicz W. 2015. Polskie nazewnictwo ssaków świata. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Jancewicz E. 2019. Znaczenie polan śródleśnych dla utrzymania różnorodności gatunkowej małych ssaków w Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Mitchell-Jones A. J., Amori G., Bogdanowicz W., Kryštufek B., Reijnders P. J. H., Spitzenberger E., Stubbe M., Thissen J. B., Vohralik V., Zima J. (eds.) 1999. Atlas of European mammals. Academic Press, London.

Pucek Z. 1984. Rząd: Owadożerne - Insectivora. W: Z. Pucek (red.), Klucz do oznaczania ssaków Polski: 48-85. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183

Rychlik L. 1996. Systemy socjalne ryjówkowatych. Kosmos 45(2-3): 561-582.

Rychlik L. 2004. Konkurencja wśród ryjówek. W: B. Jędrzejewska, J. M. Wójcik (red.), Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej: 161-170. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.

ryjówka malutka (Sorex minutus)

Zdjęcia

Rysunki

Tabele

Mapy

Filmy

Pliki

Indeks alfabetyczny:

Indeks tematyczny:

Zgłoś uwagę do hasła

Szybki kontakt