rzęsorek mniejszy (Neomys anomalus)

gatunek ssaka w rodzinie ryjówkowatych (Soricidae) z rzędu ryjówkokształtnych (Soricomorpha). Podobny do rzęsorka rzeczka, ale drobniejszy i nieco łagodniej usposobiony. Długość ciała 6-9 cm, masa ciała 6-20 g. Okrywa włosowa gęsta. Brzegi stóp słabo orzęsione, stopa tylna < 16 mm długości, brak kila na spodniej stronie ogona lub słabo zaznaczony (maksymalnie do 1/3 długości ogona). Ziemnowodny. Zewnętrzne otwory słuchowe zamknięte klapkami. Grzbiet jednolicie czarny, czasem z brązowym odcieniem. Spód zmienny - od białego do szarobrunatnego, najczęściej srebrzystoszary, ostro odgraniczony od grzbietu. Ubarwienie brzucha indywidualnie zmienne. Długość czaszki < 20 mm. Brak łuków jarzmowych. Zębów 30, wzór zębowy 3123/1113. Korony zębów zabarwione czerwono-brązowo. Pokarm wyłącznie mięsny: drobne bezkręgowce, głównie owady, dżdżownice, ślimaki, ponadto małe ryby, płazy, drobne ssaki. Szybki metabolizm. Zapotrzebowanie pokarmowe wysokie. Terytorialny. Mniej agresywny niż rzęsorek rzeczek. Pływa niechętnie, poluje brodząc w płytkiej wodzie. W Polsce rzadki: Zamieszkuje wilgotne łąki, turzycowiska, olsy i łęgi, rzadziej brzegi zbiorników i cieków wodnych. Preferuje tereny podmokłe z płytką wodą i roślinnością w postaci kęp. Gniazda w kępach turzyc. Wykorzystuje nory małych gryzoni, rzadziej kopie samodzielnie. Sezon rozrodczy od wiosny (IV) do jesieni (IX), brak rozrodu zimą. Ciąża 19-20 dni, liczba miotów w roku 1-2, liczba młodych w miocie 5-12. Aktywny cały rok i całą dobę, z przerwami na odpoczynek. Objęty ochroną gatunkową częściową. W polskiej czerwonej księdze zwierząt jako gatunek najmniejszej troski (LC).

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Hutterer R., Kryštufek B., Yigit N., Mitsain G., Meinig H., Bertolino S., Palomo L.J. 2016. Neomys anomalus (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T29657A115169785. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T29657A22282949.en

Pucek Z. 1984. Rząd: Owadożerne - Insectivora. W: Z. Pucek (red.), Klucz do oznaczania ssaków Polski: 48-85. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2014. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Wilson D. E., Reeder D-A M. (eds.) 2005. Mammal species of the World. A taxonomic and geographic reference. Johns Hopkins University Press, Baltimore. https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/

Głowaciński Z. (red.) 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183

Publikacje powiązane tematycznie

Atlas ssaków Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków https://www.iop.krakow.pl/ssaki/gatunki

Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2014. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Churchfield S. Natural history of shrews. Comstock Publishing / Cornell University Press, New York.

Cichocki W., Ważna A., Cichocki J., Rajska E., Jasiński A., Bogdanowicz W. 2015. Polskie nazewnictwo ssaków świata. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Głowaciński Z. (red.) 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa.

Jancewicz E. 2019. Znaczenie polan śródleśnych dla utrzymania różnorodności gatunkowej małych ssaków w Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Mitchell-Jones A. J., Amori G., Bogdanowicz W., Kryštufek B., Reijnders P. J. H., Spitzenberger E., Stubbe M., Thissen J. B., Vohralik V., Zima J. (eds.) 1999. Atlas of European mammals. Academic Press, London.

Pucek Z. 1984. Rząd: Owadożerne - Insectivora. W: Z. Pucek (red.), Klucz do oznaczania ssaków Polski: 48-85. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183

Rychlik L. 1996. Systemy socjalne ryjówkowatych. Kosmos 45(2-3): 561-582.

Rychlik L. 2004. Konkurencja wśród ryjówek. W: B. Jędrzejewska, J. M. Wójcik (red.), Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej: 161-170. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.

Wójcik J. M., Wolsan M. (eds.) 1998. Evolution of shrews. Mammal Research Institute Polish Academy of Sciences, Białowieża.

Autor: Elżbieta Jancewicz