(inżynieria leśna, hydrologia), właściwość chemiczna wody związana z obecnością rozpuszczonych soli wapnia (twardość wapniowa) i magnezu oraz glinu, żelaza, manganu, strontu, baru, cynku i innych pierwiastków występujących w mniejszych stężeniach. Twardość wody tradycyjnie jest definiowana jako zdolność do pienienia się wody z mydłem. Współcześnie oznaczana analitycznie jako suma wapnia i magnezu. Wyróżnia się twardość węglanową oraz twardość niewęglanową. Suma obydwu twardości nazywana jest twardość ogólną. W wodach podziemnych występują znaczne zróżnicowania twardości wody. Twardość wody ma istotne znaczenie dla jakości i użyteczności wód pitnych i przemysłowych. Wody o twardości mniejszej niż 90 mg CaCO3/dm3 działają korodująco na przewody wodociągowe, natomiast z wód o twardości ponad 500 mg CaCO3/dm3 wytrącają się osady stopniowo zmniejszające przepustowość przewodów. W poszczególnych krajach różnią się granice wartości przyjmowane przy opisowej ocenie twardości, zakresy dopuszczalne dla użytkowanych wód oraz stosowane jednostki.
ang. hardness of water
Słownik hydrogeologiczny. Praca zbiorowa pod red. J. Dowgiałło, A. Kleczkowski, A. Macioszczyk, A. Rożkowski. PIG, Warszawa, 2002
Macioszczyk A., 1987 - Hydrogeochemia. Wyd. Geol., Warszawa, 475 s.
Macioszczyk A., Dobrzyński D., 2002 - Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 448 s.