wapienie

(Gleboznawstwo leśne), skała osadowa chemiczna węglanowa zbudowana przeważnie z kalcytu, a w mniejszych ilościach z dolomitu, syderytu, minerałów ilastych, krzemionki, gipsu, pirytu, limonitu, materii organicznej i innych. Najczęściej posiada barwę białą, żółtą kremową, czasem brunatną, czerwoną niekiedy czarną. Silnie burzy z kwasem solnym. Powstaje w morzach, a także na lądzie w wyniku nagromadzenia węglanowych szczątków organicznych. Należy do szeroko rozpowszechnionych skał osadowych litych, zwłaszcza w Polsce Południowej. Posiada duże znaczenie glebotwórcze. Z wapieni powstają rędziny, typ gleby wprowadzony do międzynarodowych klasyfikacji przez prof. Sławomira Miklaszewskiego (1874-1949), polskiego gleboznawcy badacza gleb Polski, zachodniej Europy i północnej Afryki inicjatora badań geografii gleb (Mapa gleboznawcza Królestwa Polskiego, 1907). Zwietrzelina wapieni zależy od stopnia sylifikacji – czyli wysycenia krzemionką wolnych przestrzeni w skale. Wapienie skaliste są silnie wysycone krzemionką i ulegają trudno wietrzeniu, tworząc zwietrzeliny i gleby silnie kamieniste oraz płytkie. Innym przykładem jest wapień detrytyczny, marglisty, litotamniowy, oolityczny, ilasty, które łatwo wietrzeją tworząc zwietrzeliny i gleby słabo szkieletowe oraz głębokie. Właściwości, opisy i fotografie licznych rędzin prezentuje → Atlas gleb leśnych Polski.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.

Publikacje powiązane tematycznie

Bolewski A., Manecki A.: Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa 1993.
Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.
Borkowska M., Smulikowski K.: Minerały skałotwórcze. Wyd. Geol., W-wa 1973.
Maślankiewicz K.: Wstęp do nauki o skałach. Wyd. Geol., Warszawa 1967.
Mizerski W. 2005. Geologia Polski dla geografów. W-wa.
Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. 1993: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. I. Rozpoznawanie minerałów i skał glebotwórczych. Skrypt AR w Krakowie.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.