( hodowlna lasu, szkółkowanie), pogarszanie się głównie właściwości biologicznych i fizycznych gleby w wyniku długookresowej, intensywnej produkcji sadzonek; Bezpośrednią przyczyną zmęczenia gleby jest obniżenie poziomu próchnicy, co prowadzi do zaachwiania równowagi biologicznej w glebie polegającej na zmniejszeniu ilości pożytecznych mikroorganizmów i wzroście udziału patogenów. Mała zawartość próchnicy prowadzi także do utraty gruzełkowatej struktury gleby, do zachwaszczania się, do zasklepiania wierzchniej warstwy i tym samym do niedotlenienia korzeni. Przyczyną zmęczenia może być też niewłaściwe zmianowanie i płodozmian, przenawożenie mineralne (szczególnie azotem), nadmierne deszczowanie wodą o niewłaściwym pH.
Szkółkarstwo leśne, ozdobne i zadrzewieniowe. Praca zbiorowa pod red. R. Sobczaka. Oficyna Edytorska „Wydawnictwo Świat”. Warszawa 1999